Welke welzijnsproblemen levert dit op?

De fokkerijen kunnen op geen enkele manier voorzien in de natuurlijke territoriumbehoefte van de nerts. De nabije aanwezigheid van duizenden soortgenoten levert enorm veel stress op, met aanzienlijke welzijnsproblemen tot gevolg.

Het gedwongen directe contact tussen nertsen die samen opgesloten zitten in een kleine kooi leidt tot agressie en vechtpartijen, met infecterende bijtwonden als resultaat. Getuige hiervan zijn de talrijke beelden uit undercoveronderzoeken in nertsenfarms over de hele wereldwijd.¹ Een Deense studie uit 2012 toont aan dat de tegenwoordig veel gebruikte groepshuisvestingssystemen, zoals de ‘klauterkooien’, nog meer onderlinge agressie veroorzaken.² Bij het paren worden mannelijke nertsen vaak letterlijk bij de dames gegooid met intense vechtpartijen tot gevolg zoals te zien is op deze schokkende beelden uit Letland. Deze fokmethode heeft weinig van doen met de natuurlijke voortplanting van nertsen.

Ook de onmogelijkheid om het natuurlijke jachtinstinct te bevredigen is een belangrijke oorzaak van stereotiep gedrag bij nertsen in fokkerijen. In het wild brengt de nerts zijn dagen door met jagen op vissen en vogels. In de fokkerijen wordt een portie vis- en pluimveeslachtafval bovenop de kooien gedropt die geen invulling geeft aan de behoefte van de nerts om te jagen. Stereotiep gedrag uit zich in langdurig door de kooien op en neer lopen, ronddraaien, bewegingen met de kop rond de drinknippel maken.¹

In de periode april - mei, als de jonge nertsenpups geboren worden, steken weer andere welzijnsproblemen de kop op. Diarree en melkklierontstekingen zijn belangrijke oorzaken van uitval ( = sterfte) bij moederdieren. De pups zijn bij de geboorte volledig afhankelijk van de moeder. Ze worden naakt en blind geboren en kunnen tot dertig dagen na de geboorte hun eigen temperatuur niet op peil houden.

De eerste levensdagen sterft tien tot twintig procent van de pups. Bekeken over de periode van de eerste elf dagen na de geboorte, spreekt men van vijftien tot zestien procent uitval. De oorzaken zijn te vinden in lage geboortegewichten, ziekten, te weinig moedermelk en gebrek aan maternale zorg.² In het wild verlaten jonge nertsen het territorium van hun moeder rond de twaalf weken.

Op de fokkerijen worden de jongen al ‘gespeend’ als ze tussen de acht en elf weken zijn. De vroege en abrupte verspening leidt tot gedragsproblemen zoals vacht- en staartbijten. Ook tijdens het verdere opgroeien, blijven de gedragsproblemen rond vacht- en staartbijten als gevolg van het vroege verspenen zich manifesteren. De beperkte bewegingsvrijheid en de prikkelarme omgeving waarin de dieren opgroeien, leiden tot nog meer stereotiep gedrag.¹

Pootproblemen

In Denemarken werd onderzoek uitgevoerd naar pootproblemen bij nertsen. De pootjes van 1159 nertsen, afkomstig uit 4 verschillende farms, werden onderzocht. 44,9% van de nertsen had letsels aan één of meerdere poten, in de vorm van kale plekken, verdikte huid en/of korsten.²

Specifieke nertsenziekten die hele fokkerijen kunnen treffen zijn: bloederige longontsteking, botulisme, mink-virus-enteritis, plasmacytose geelvetziekte, nier- en blaasstenen – naast abortussen door salmonella’s. De sector probeert uitbraken van deze ziekten onder controle te houden door vaccinatieprogramma’s en gebruik van antibiotica. Maar de ziekten zijn nog niet uitgeroeid en het ontstaan van nieuwe mutaties is niet uitgesloten.³

Als de nertsen zo’n zes à zeven maanden oud zijn, is het voor de fokker tijd om de pelzen te ‘oogsten’. De dieren worden vergast met CO-gas. Animal Rights filmde de vergassing van nertsen op een Nederlandse fokkerij (Rios Mink, Rosmalen). Arbeiders sleuren de nertsen op hardhandig wijze uit de kooien.⁴ In een karretje worden ze naar de gaskist gevoerd. Daar worden ze met bruut geweld in de kist gegooid.⁵

Gedurende een vijftal minuten worden de nertsen blootgesteld aan het gas in de kist. De doodsstrijd van de dieren is zwaar. Het ademhalingsstelsel van nertsen is van nature uitgerust om onder water te zwemmen zonder hinder te ondervinden van zuurstoftekort. Nertsen kunnen geruime tijd hun adem inhouden. Bijgevolg duurt het lang voordat ze in een gaskist buiten bewustzijn raken. De houten binnenwanden van gebruikte gaskisten zijn overdekt met krassen en inkervingen van nertsennageltjes. Ze getuigen van de panische angst van dieren die tot hun laatste snik wanhopig gevochten hebben, om te ontsnappen aan een wrede dood.

De coronacrisis heeft de nertsenindustrie wereldwijd kopzorgen gebaard. In verschillende landen raakten medewerkers besmet via de nertsen, elders onstonden er dan weer nieuwe varianten van het virus op nertsenfarms. In twaalf landen werd Covid-19 bij nertsen vastgesteld: Nederland, Italië, Zweden, Spanje, de Verenigde Staten, Denemarken, Griekenland, Frankrijk, Polen, Litouwen en Canada. Nederland besloot zelfs de nertsenindustrie vervroegd stop te zetten. Daar zijn op dit moment geen nertsen meer.

De Europese Unie was tot voor de coronacrisis een van de grootste producenten van nertsenbont, ongeveer 40 miljoen huiden (2017).¹ Koplopers zijn Denemarken, Polen, Finland en Litouwen.^{2 3} Hoe veel nertsen er sindsdien nog gefokt worden is op dit moment onbekend. Daarna volgen China met ongeveer 26 miljoen pelzen (2016)⁴, de VS met ongeveer 3,1 miljoen pelzen (2018) en Canada met 1,76 miljoen nertsenpelzen (2018).⁵ De productie van nertsenbont schommelt sterk en is afhankelijk van de waarde van de pelzen op de markt.⁶