Waneer is een varkensstal smerig genoeg om in te grijpen?

Door heel het geïnspecteerde stallencomplex hangt spinrag bezet met stof, als dichte sluiers van het plafond, wanden en leidingen naar beneden. Het vuil is innig verstrengeld met elektrische installaties zoals ventilatie en verlichting. Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken wat één kortsluiting-vonk hier teweeg zou brengen. “Wanneer is een stal smerig genoeg om handhavers en de lokale overheid tot ingrijpen te bewegen,” vraagt Animal Rights directeur Susan Hartland zich af.

De stalbranden epidemie in Nederland is een van de onderwerpen tijdens het debat op 24 januari. Kortsluiting en elektraproblemen in het algemeen zijn oorzaak nummer 1 voor stalbranden.

Dat varkens leven op roosters boven een gierput gevuld met hun eigen ontlasting is standaard in de varkensindustrie. Dat de dieren hun hele korte leven ammoniak dampen inademen ook. Dat zeugen hun biggen baren en zogen in krappe stangen-kooien evenzeer. Het couperen van staartjes en oormerken gebeurt routinematig. En dat de de stallen troosteloos, prikkelarm, geestdodend zijn is bijna overal hetzelfde. Net als de afwezigheid van daglicht en de mogelijkheid om naar buiten te gaan en te wroeten in aarde. “Zelfs zonder de misstanden in deze nieuwe beelden is het leven van varkens in Nederlandse stallen dieronwaardig,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen.

5,4 miljoen biggen sterven er jaarlijks in Nederlandse stallen; daar komen nog ruim een half miljoen oudere dieren bij die ook nooit het slachthuis halen. ¹ Ook op dit bedrijf lagen de dode biggen, achteloos aan de kant gegooid, in de gangpaden tussen de levende dieren. Dit verklaart ongetwijfeld mede het grote aantal vliegen dat zelfs in de winter aanwezig is op de varkens. Achter het bedrijf lagen twee oudere dieren dood, onbedekt, onder een voersilo.

De land- en tuinbouworganisatie LTO en Producenten Organisatie Varkenshouderij POV reageren allang niet meer op de misstanden zelf. Ze concentreren zich samen met CDA kamerlid Jaco Geurts op het afschieten van de boodschappers en het wegzetten van dierenrechtenactivisten als extremisten. ¹ Het publiek, de pers en de politiek lijken daar nauwelijks van onder de indruk: de bewuste consument wil graag weten hoe voedsel geproduceerd wordt, objectieve journalisten zien het als hun taak misstanden onder de aandacht te brengen en oprechte politici strijden voor meer rechtvaardigheid.

Animal Rights speelt hierin een cruciale rol door beelden naar buiten te brengen van de omstandigheden waarin de dieren in Nederlandse stallen leven en lijden. Omstandigheden waarvan anders niemand het bestaan zou weten en waartegen dus ook niemand zou kunnen opstaan en optreden. Deze belangrijke signaalfunctie rechtvaardigt een zekere mate van burgerlijke ongehoorzaamheid, zoals dat voor alle emancipatiebewegingen geldt.

Na de stalbrand in Heusden op 23 oktober waarbij 4000 varkens om het leven kwamen, zei LTO woordvoerder Alfred Jansen bij Hart van Nederland over het falen van de sector om stalbranden terug te dringen: “Het kan niet beter als op dit moment”. ¹ In de recente NOS uitzending ‘kraamstal en sterfhuis’ over het falen van de sector om verandering te brengen in de enorme biggensterfte, antwoordde POV voorzitter Linda Janssen op de vraag “beter lukt niet?”: “zou zomaar kunnen…” ²

“De incompetentie en onwil van LTO en POV om zorg te dragen voor de levens die door hun leden gevangen worden gehouden en uitgebuit is stuitend,” zegt Vermeulen. “Het is overduidelijk dat dierlijk voedsel niet geproduceerd kan worden zonder leed. Overschakelen naar een plantaardig dieet is daarom de enige moreel aanvaardbare optie.”