Verzoek om handhaving tegen illegaal eendenslachthuis Tomassen Duck-To

Op 12 februari vernietigde de rechtbank de natuurvergunning van eendenslachter Tomassen Duck-To. Sindsdien opereert het bedrijf illegaal. Op 8 maart vroegen Animal Rights en Mobilisation for the Environment de provincie Gelderland om handhavend op te treden tegen het bedrijf. Het slachthuis moet worden stilgelegd.

Lees ook: RAAKT EENDENSLACHTER TOMASSEN HAAR NATUURVERGUNNING KWIJT?

Vernietiging van de natuurvergunning
12 februari 2025 heeft de Rechtbank Midden-Nederland het verzoek van Tomassen Duck-To om de zaken omtrent haar natuurvergunning aan te houden, afgewezen. De eendenslachter vroeg hierom, omdat na de recente rechtspraak over intern salderen (Rendac/Amercentrale) nieuw onderzoek nodig zou zijn om te beoordelen of intern salderen nog tot de mogelijkheden behoort.

De rechtbank wees het verzoek onmiddellijk na afloop van de zitting af, omdat “zij de voortgang van de procedure (redelijke termijn) moet bewaken en rekening moet houden met alle betrokken belangen, …”
“De rechtbank vindt het belang om de natuurvergunning niet te verliezen niet zwaar genoeg wegen om te prevaleren boven de andere belangen.”

De rechtbank oordeelt dat de beoordeling die aan deze natuurvergunning ten grondslag ligt alleen al vanwege de eisen die uit de Rendac-uitspraak volgen niet in stand kan blijven. De rechtbank vernietigde daarom de natuurvergunning.

Veluwe
Vanaf dat moment opereert het bedrijf illegaal. Door Tomassen worden activiteiten verricht die de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in nabijgelegen Natura 2000 gebieden kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor Natura 2000-gebieden zijn aangewezen. Het gaat hierbij met name om de uitstoot van stikstof.
Tomassen exploiteert een eendenslachterij op een afstand van ongeveer 1,4 kilometer van het Natura 2000-gebied ‘Veluwe’, waar zich zeer stikstofgevoelige natuur bevindt welke natuurwaarden reeds worden belast met een stikstofdepositie die ruim boven de kritische depositie waarde ligt.
Stikstofdepositie wordt als groot knelpunt genoemd in de natuurdoelanalyse van de Veluwe. Uit onderzoek door de Ecologische Autoriteit blijkt dat zelfs nog een groter probleem te zijn dan waar de provincie in voornoemde natuurdoelanalyse van is uitgegaan.
De Veluwe is bovendien ook opgenomen op de zogenaamde ‘urgente lijst’, waarover de rechtbank Den Haag in de zaak van Greenpeace tegen de Nederlandse Staat als volgt oordeelde:
“De rechtbank concludeert dan ook dat – in ieder geval ten aanzien van de habitats op de Urgente Lijst – stikstofreductie een noodzakelijke voorwaarde is voor het tegengaan van verdere verslechtering en voor het herstellen van de reeds opgetreden verslechtering sinds de referentiedata.”
“Het nalaten aan een noodzakelijke voorwaarde voor herstel te voldoen is in strijd met het verslechteringsverbod”.

Handhavingsverzoek
Voor deze activiteiten is een vergunning (artikel 5.1, eerste lid sub e van de Omgevingswet) vereist. Tomassen beschikt niet over een dergelijke vergunning, waardoor er sprake is van een illegale situatie.

Op 8 maart verzochten Animal Rights en Mobilisation for the Environment het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland dan ook om handhavend op te treden tegen deze overtreding.

Geschiedenis
Reeds in 2019 hebben Mobilisation for the Environment en Animal Rights een handhavingsverzoek bij het college ingediend wegens het handelen zonder benodigde natuurvergunning in het kader van de toenmalige Wet natuurbescherming.

Op 31 maart 2022 werd het beroep van Mobilisation for the Environment tegen de afwijzing van het handhavingsverzoek door de rechtbank gegrond verklaard.

Na deze uitspraak is het college echter overgegaan tot definitieve vergunningverlening, ter legalisatie van de bedrijfsvoering door Tomassen.
Ook het beroep hiertegen (van MOB en Stichting Doeh) is gegrond verklaard op 12 februari jl. en de bestreden natuurvergunning derhalve vernietigd, overigens nadat ook door het college zelf al het voornemen was uitgesproken deze natuurvergunning weer in te trekken, omdat deze was verleend op basis van verkeerde gegevens.

Illegaliteit
Hiermee is dus wederom / nog steeds sprake van een illegale bedrijfsvoering met stikstofdepositie op daarvoor zeer gevoelige en overbelaste natuur als gevolg. Volgens Animal Rights en Mobilisation for the Environment is het van groot belang dat het college (eindelijk) daadkrachtig tegen het bedrijf optreedt, om daarmee ook te voorkomen om over nog eens 5 jaar niet wéér op hetzelfde punt te belanden. Dat is niet alleen belangrijk in het kader van de rechtszekerheid en het algemeen belang dat met handhaving wordt gediend, maar ook voor het betrokken natuurbelang.

Handhaving
Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken.

Slechts onder bijzondere omstandigheden mag hiervan worden afgeweken. Dit kan zich voordoen indien concreet zicht op legalisatie bestaat, maar daarvan is hier geen sprake, of als handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.

Daarvan is evenmin sprake. Sterker nog, na de recente uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 18 december 2024 over Rendac en de Amercentrale, als ook na de recente ‘Ontwerp weigering omgevingsvergunning en ontwerp weigering verklaring van geen bedenkingen’ van de gemeente Ermelo, achten de organisaties de kansen nagenoeg nihil dat de huidige bedrijfsvoering van Tomassen kan blijven voortbestaan.

Slotsom
Het bedrijf is in werking in strijd met de bepalingen van de Omgevingswet, want opereert zonder de benodigde omgevingsvergunning voor een ‘Natura 2000-activiteit’.

Gelet op de beginselplicht tot handhaving, alsmede de belangen van rechtszekerheid en het natuurbelang die met handhaving worden gediend, verzoeken Animal Rights en Mobilisation for the Environment het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland handhavend op te treden tegen deze overtreding en een einde te maken aan deze illegale situatie.