Vergassen van ganzen is even barbaars als onnodig

Vanaf eind mei worden elk jaar duizenden ganzen met hun jongen vergast. Dit wordt vooral gedaan uit het oogpunt van vliegveiligheid: in de omgeving van Schiphol zouden de dieren het vliegverkeer hinderen. Helaas is het besluit om ganzen te vergassen gebaseerd op weinig steekhoudende argumenten.

Neem Schiphol. In het Ganzenbeheerplan omgeving Schiphol van de provincie Noord-Holland staat dat slechts 3 procent van alle in de omgeving gesignaleerde ganzen zich binnen tien kilometer van de luchthaven genesteld heeft. De overige 97 procent komt het gebied binnen om te foerageren. Rond zonsopkomst en zonsondergang komen deze ganzen af op de stoppelvelden, het gelegerd graan en het graszaad in de Haarlemmermeer. Omdat er in de omgeving van de luchthaven aantrekkelijk voedsel verbouwd wordt, zijn er dus ganzen.

De provincie wil maximaal duizend ganzen in de omgeving van Schiphol toestaan; de rest wordt vergast. Maar ook die duizend ganzen kunnen in een vliegtuigmotor vliegen. In plaats van zich op aantallen blind te staren, zou de provincie er goed aan doen om na te denken wat de Haarlemmermeer voor ganzen zo aantrekkelijk maakt. En of daar structureel iets aan te doen valt.

Want zoals poolonderzoeker Maarten Loonen van de Rijksuniversiteit Groningen opmerkt in de Leeuwarder Courant: het doden van ganzen is een heilloze weg.¹ ‘Als in ons land ganzen worden afgeschoten, trekken er minder naar de broedgebieden. Daar hebben ze dan minder concurrentie, dus hebben ze de beste plekken met het meeste voedsel voor het uitzoeken. Met een beter broedresultaat als gevolg. Zo komen er weer meer naar de overwinteringsgebieden terug.’

In de afgelopen jaren nam zowel het aantal ganzen als het aantal vliegbewegingen fors toe. Toch worden er jaarlijks slechts enkele ganzen door een vliegtuig geraakt. Dit is op zichzelf geen risico voor de vliegveiligheid. Dit benadrukt ook de Civil Aviation Authority (CAA) van het Verenigd Koninkrijk in een disclaimer bij het rapport Reported birdstrikes 2012-2016. De CAA waarschuwt voor conclusies op basis van uitsluitend kwantitatieve gegevens. Begrijpelijk, want in het Verenigd Koninkrijk werden er in 2016 maar liefst 1.834 vogels door vliegtuigen geraakt. Dit leidde tot geen enkel ongeluk.

Het vergassen gaat er niet zachtzinnig aan toe. De ganzen houden zich gedurende de ruiperiode vooral op in stroken grasland nabij water. De volwassenen staan op de uitkijk en de jongen kunnen zich te goed doen aan het gras. Bij het minste onraad springen alle ganzen in het water en wanen ze zich veilig van roofdieren. Het bedrijf Duke Faunabeheer drijft tijdens de ruiperiode grote groepen ganzen bijeen.

In een uitgekozen gebied wordt er een grote fuik opgebouwd. De fuik bestaat uit een hekwerk dat aan het begin tientallen meters breed is, geleidelijk smaller wordt en uitkomt in een vangkraal. De ganzen worden op het water met bootjes bijeengedreven en in de fuik op het land gejaagd. Wanneer er genoeg ganzen in de fuik zitten, worden ze in de gaskar geladen. De ganzen vertrappen elkaar, proberen in blinde paniek te ontsnappen en eenmaal in de kar worden de dieren in grote groepen tegelijk met koolstofdioxide (CO2) vergast.

Arie den Hertog, eigenaar van Duke Faunabeheer, ziet het vergassen van ganzen als een spel. In een korte documentaire van De Correspondent noemt hij het een ‘eerlijke strijd’: ‘Ik vind het leuk. Die ganzen zijn slim. Ik probeer een plan te trekken hoe ik ze wil gaan vangen en zij proberen een plan te trekken hoe ze kunnen ontsnappen. Dat is eigenlijk een hartstikke leuk spel met zijn allen. Ik probeer slimmer te zijn dan die ganzen en die ganzen proberen slimmer te zijn dan ik. Het is net een schaakspel eigenlijk.’

Deze dieren en hun jongen sterven een bijzonder stressvolle en pijnlijke dood. Maar het vergassen van ganzen is niet alleen barbaars, het is ook onnodig en zelfs contraproductief. Het is hoog tijd om over alternatieven na te denken. Beweeg boeren in de regio met regels, ruimtelijke instrumenten en subsidies tot het verbouwen van gewassen die ganzen niet lusten. Zet de bedragen die nu uitgegeven worden aan de zinloze bestrijding van een beschermde diersoort in voor innovatie, preventie en diervriendelijke maatregelen. Dat is beter voor de ganzen, maar ook voor ons, want ganzen doden helpt geen mens.

• Jessica Smit, campagneleider Ban de Jacht Animal Rights