Update: Maken we zonder dierproeven een betere kans in de strijd tegen corona?

In de strijd tegen corona is er naast proefdieronderzoek ook proefdiervrij onderzoek naar het gebruik van antilichamen in het bloed van mensen die hersteld zijn van een COVID-19-infectie om zo de immuniteit van nieuw geïnfecteerde te verhogen. Het Universitair Ziekenhuis van Gent heeft een kritieke coronapatiënt er in sneltempo bovenop geholpen, door hem bloedplasma te geven van iemand die het virus al had overwonnen.¹ Het UZ Gent gaat nu verder onderzoek doen naar de behandeling met bloedplasma en hoopt dat er meer patiënten bij gebaat zijn in de toekomst.

Jen Hochmuth van Animal Rights: "Zou het kunnen dat de oplossing zo simpel is en alle dierproeven waarin duizenden proefdieren sneuvelen overbodig zijn?"

Dit concept, dat bekend staat als "herstellende sera", wordt al ongeveer honderd jaar gebruikt, met opmerkelijke successen voor de bof en de mazelen. Bij eerdere uitbraken, waaronder de SARS-epidemie en de grieppandemie van 1918, konden onderzoekers al met success menselijke antilichamen uit het bloed van genezen mensen isoleren. Bij Animal Rights zijn we dan ook principieel tegen dierproeven. Naast de ethische overtuiging zijn we van mening dat volledig van dierproeven afstappen de snelste en meest betrouwbare manier is om een vaccin of medicijn te realiseren.

Hochmuth: "Het wordt tijd dat wetenschappers inzien dat er maar één goed model voor de mens is, namelijk de mens zelf!"

Lees ook: Hoe hopeloos is de jacht naar het perfecte proefdier?

In een donkere kelder van het Rega Instituut van de KU Leuven zitten zo’n 2000 proefdieren opgesloten.¹ Sinds midden januari worden daar gezonde muizen geïnjecteerd met een veelbelovend kandidaat vaccin tegen het coronavirus. Eerst wordt bij de muizen het vaccin in de buik gespoten. Na twee weken wordt bij de dieren het dodelijke coronavirus in de neus gedruppeld zodat ze besmet geraken met de ziekte. Na vier à vijf dagen onderzoeken de virologen of de longen van de muizen met het vaccin beter beschermd zijn tegen de COVID-19 infectie dan de longen van muizen die geen vaccin hebben gekregen.

Ze waren uiterst optimistisch dat ze hierdoor een medische doorbraak voor een coronavaccin gingen vinden. Maar ze waren iets belangrijk vergeten, namelijk dat muizen geen mini-mensen zijn. Er is geen robuust wetenschappelijk bewijs dat dierproeven betrouwbaar voorspellend zijn voor de veiligheid en doeltreffendheid van geneesmiddelen voor de mens. Integendeel, er is zelfs meer bewijs dat dierproeven de reacties van mensen op geneesmiddelen niet op een betrouwbare manier voorspellen. ²³ Meer dan 90% van de nieuwe geneesmiddelen die veilig en effectief lijken in dierproeven, blijven falen in menselijke proeven. ⁴⁵

Na twee maanden lang gezonde muizen ziek te maken komen de wetenschappers aan de KU Leuven nu pas tot het inzicht dat muizen niet ziek genoeg worden van het virus. ¹ Wat is de logische gevolgtrekking: de virologen aan de KU Leuven zijn ondertussen overgeschakeld op dezelfde dierproeven met hamsters. Wanneer dit ook niet werkt, welke diersoort gaan ze dan op goed geluk aan gruwelijke proeven onderwerpen? Dat proefdieren geen goed model voor de mens zijn, is wetenschappers niet onbekend.

Resultaten uit dierproeven op muizen en zelfs apen in andere landen tonen aan dat proefdieren enkel en alleen lichte symptomen vertonen en ze dus niet voldoende geschikt zijn om de levensbedreigende symptomen die bij de mens voorkomen na te bootsen. ²³ Omdat bestaande diersoorten als model falen, creëren wetenschappers nu genetisch gemanipuleerde muizen door het DNA te modificeren met een menselijk gen om het virus in het proefdier virulenter te maken. Het feit dat proefdieren eerst genetisch gewijzigd dienen te worden is al een bewijs dat hun voorspellende waarde voor de mens nooit voldoende zal zijn.

Teken onze petitie: Stop genetische modificatie van dieren

Verspillende en misleidende dierproeven blijven bepleiten en verdedigen, is niet alleen schadelijk voor dieren, maar ook voor miljoenen mensen die afhankelijk zijn van de wetenschap om de juiste, meest effectieve medische hulp op te leveren.

Bij Animal Rights zijn we dan ook principieel tegen dierproeven. Naast de ethische overtuiging zijn we van mening dat volledig van dierproeven afstappen de snelste en meest betrouwbare manier is om een vaccin of medicijn te realiseren. We moeten doorgaan met zorgvuldig, gereguleerd en wetenschappelijk onderbouwd onderzoek om het virus en de ziekte te begrijpen, en proeven uitvoeren waarbij menselijke weefsels en cellen worden gebruikt.

Zo heeft de analyse van bloedmonsters van een patiënt die hersteld is van een COVID-19-infectie wetenschappers inzicht gegeven in de menselijke immuunrespons om het verloop van de infectie en de klinische uitkomst te kunnen voorspellen. ¹² Wetenschappers onderzoeken ook de mogelijke voordelen van het gebruik van antilichamen in het bloed van mensen die hersteld zijn van een COVID-19-infectie om de immuniteit van nieuw geïnfecteerde en/of risicogroepen te verhogen. Dit concept, dat bekend staat als "herstellende sera", wordt al ongeveer honderd jaar gebruikt, met opmerkelijke successen voor de bof en de mazelen, en zou zeer snel kunnen worden opgezet en klaar zijn om te gebruiken ³.

Volgens berichten uit de VS is de eerste proef met een COVID-19-vaccin begonnen met menselijke vrijwilligers zonder dat er dierproeven nodig waren. ⁴ Als onderzoekers niet langer op de resultaten uit dierproeven moeten wachten, bespaart het niet alleen dierenlevens maar ook kostbare tijd in de race naar een vaccin. De redenen die zij geven om dierproeven over te slaan, zouden alle medische onderzoekers moeten aansporen om de noodzaak en de effectiviteit van alle dierproeven te heroverwegen.

Onderzoek gebaseerd op menselijke cellen en weefsel zal veel betere resultaten boeken dan proefdieronderzoek en uiteindelijk sneller zorgen voor een werkzaam vaccin tegen het coronavirus. We moeten ons afvragen waarom dierproeven nog gerechtvaardigd zijn als het zonder beter kan. Hoeveel proefdieren moeten nog boeten voordat alle wetenschapers dit ook inzien?”