PROEFDIERNEMERS HOUDEN ZICH NIET AAN DE WET

Op de internationale Eurotox-congres¹ gaf Jen Hochmuth een presentatie over de wetenschappelijke voordelen van de alternatieve test op basis van menselijke bloedcellen. Ze vestigde de aandacht op de wettelijke verplichting om een alternatief de gebruiken zodra deze beschikbaar is. Hochmuth: “Deze humane test is een buitengewone kans om de volksgezondheid te beschermen en om een einde te maken aan het lijden van konijnen en degenkrabben.”

Om de veiligheid van parenterale (niet via de mond toegediende) geneesmiddelen te waarborgen is er per productiebatch een strikte controle nodig om pyrogene stoffen te signaleren die koorts bij de mens kunnen veroorzaken. Het woord “pyrogeen” komt uit het Grieks en betekend letterlijk “koorts veroorzakend”. Besmetting met koorts veroorzakende stoffen kan een reeks symptomen veroorzaken van ontsteking, shock, orgaanfalen tot de dood.

De standaardprocedure om koorts veroorzakende stoffen op te sporen is een pyrogeen-test waarbij de teststof in konijnen geïnjecteerd wordt en om het half uur de lichaamstemperatuur geregistreerd wordt met een anale thermometer. Een significante stijging van de lichaamstemperatuur wijst op de aanwezigheid van gevaarlijke pyrogenen en zorgt voor de afkeuring van de productiebatch. Omdat het afweersysteem van een konijn verschillend is zijn geeft de test vaak een verkeerd resultaat. De test kan ook niet worden gebruikt voor belangrijke nieuwe therapieën zoals celproducten of soort-specifieke stoffen.

En andere dierproef maakt gebruik van de stolling van bloed van een geleedpotige, de degenkrab. Het is dan ook niet verbazend dat de resultaten nog minder van toepassing zijn voor de mens dan die van het konijn. In principe worden degenkrabben na de bloedafname terug vrijgelaten maar een derde van de krabben overleeft de proef niet. De degenkrab is een levend fossiel, dat in zijn 450 miljoen jaar bestaan alle vijf massa-extincties op aarde overleefd heeft.¹ Door de klimaatverandering en door het aftappen van hun bloed voor proeven is deze diersoort ondertussen ernstig bedreigd.

Er bestaat misschien geen beter alternatief zou je denken? Er bestaat zelfs al meer dan 20 jaar een proefdiervrije methode die gebaseerd is op de reactie van menselijke bloedcellen (vooral monocyten) waaruit bij besmetting met koorts veroorzakende stoffen ontstekingsfactoren vrijkomen. Wetenschappelijk gezien weten we dat deze op mensen gebaseerde methode veel beter is en niet de beperkingen heeft van de dierproeven.

Volgens de Europese wetgeving (Richtlijn 2010/63/EU6) is het een verplichting om over te schakelen naar het alternatief als een dierproef kan worden vervangen door een geaccepteerde proefdiervrije methode. Sinds de officiële aanvaarding van de alternatieve test in 2003¹ nam het jaarlijkse aantal konijnen echter niet af, maar steeg het met ongeveer 100.000 tot 170.000 in de EU².

Over de hele wereld sterven jaarlijks 400 000 konijnen voor deze zinloze dierproef². Hochmuth: “Het is schrijnend dat er proefdiervrije manieren bestaan die relevant en veilig voor de mens zijn, maar dat er ondertussen nog steeds akelige en onnodige dierproeven worden uitgevoerd.”