Inhoud
Animal Rights verzoekt om intrekking vergunning Straathof varkensfabriek in Lierop
Op 18 oktober 2024 vroeg Animal Rights het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Someren om de milieuvergunning in te trekken van de varkensfabriek aan de Verhagenstraat 2 te Lierop in de gemeente Someren. Het bedrijf is onderdeel van het (voormalige) varkensimperium van ‘varkensbaron’ Adriaan Straathof en heet nu Lierop Exploitatie B.V.
Lees ook: PARTIJ VOOR DE DIEREN: “WEER VARKENSBARON STRAATHOF UIT BRABANT”
In 2017-2018 verkrijgt Adriaan Straathof uit een faillissement de stal aan de Verhagenstraat 2 in Lierop. Lierop Exploitatie BV werd opgericht op 1 september 2020, voorheen was dit varkensbedrijf onderdeel van Sebava BV. Sinds 1 januari 2020 is Maarten Verdoorn de algemeen directeur van Lierop exploitatie B.V.. Daarvoor was hij jarenlang bedrijfsleider in de Straathof ‘varkensfabriek’ in het Brabantse Hoeven.
Geen natuurvergunning, wel milieuvergunning
Lierop Exploitatie B.V. beschikt niet over een natuurvergunning van de provincie maar wel over een (revisie)vergunning van de gemeente in het kader van de Wet milieubeheer uit 2000 en 2003 voor het houden van in totaal 5.136 varkens. Er worden op deze locatie al geruime tijd in het geheel geen dieren meer gehouden. Hierdoor is sprake van een zogeheten ‘slapende vergunning’.
Volgens Animal Rights is het niet wenselijk dergelijke vergunningen in stand te houden. Animal Rights vindt het dan ook passend dat de nog vigerende milieuvergunning wordt ingetrokken en verzoekt het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Someren dan ook daartoe over te gaan.
Het bedrijf staat leeg
Op 10 mei 2021 voerden NVWA-inspecteurs een controle uit op het bedrijf. Naar aanleiding van deze controle werden op 17 mei 2021 acht lasten onder dwangsom opgelegd. Bij een hercontrole op 1 juli 2021 bleken nog altijd drie van de acht zaken niet in orde. In een brief van 17 augustus 2021 maakte de NVWA vervolgens het voornemen tot invordering van de verbeurde dwangsommen kenbaar. Op 23 september 2021 kondigde de NVWA aan dat ze Lierop Exploitatie BV twee nieuwe lasten wilde opleggen, één onder dwangsom en één onder bestuursdwang. De advocaat van Lierop Exploitatie BV betoogde op 5 oktober 2021 dat de voorgenomen last onder bestuursdwang de continuïteit van de onderneming ernstig in gevaar zou brengen. De begunstigingstermijn van de voorgenomen last was 1 februari 2022. Lierop Exploitatie BV ziet geen andere uitweg dan om haar stallen tegen die tijd leeg te hebben ‘gedraaid’.
Zie voor de redenen van de dwangsommen hieronder.
Voorgaande betekent dat de stallen op deze locatie minstens vanaf 1 februari 2022 leeg staan, dus zijnde een ruime 2 jaar.
De stichting baseert het intrekkingsverzoek op artikel 5.40, lid 2, sub b, van de Omgevingswet. Dit artikel bepaalt dat het bevoegd gezag een omgevingsvergunning kan intrekken als gedurende een jaar of een in de vergunning bepaalde langere termijn geen activiteiten zijn verricht met gebruikmaking van de vergunning.
Volgens Animal Rights wordt aan de voorwaarden van voornoemd artikel voldaan; zij verzoekt het college dan ook van deze bevoegdheid tot intrekking gebruik te maken.
Bibob
Verder baseert Animal Rights haar intrekkingsverzoek op artikel 5.40, lid 2, sub d, van de
Omgevingswet. Dit artikel bepaalt dat het bevoegd gezag een omgevingsvergunning kan intrekken vanwege de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (bibob).
Animal Rights stelt dat er ernstig gevaar bestaat dat de milieuvergunning mede is gebruikt/ zal worden gebruikt (bij hervatting van de bedrijfsvoering) om strafbare feiten te plegen.
Straathof staat zowel in Nederland, als in België en Duitsland bekend als ‘beruchte varkenshouder’. Straathof is veelvuldig in opspraak geraakt vanwege juridische procedures omtrent zijn megastallen en misstanden in betreffende stallen. Maar daar stopt het niet, Straathof is meerdere malen veroordeeld en heeft, als klap op de vuurpijl, in Duitsland zelfs een beroepsverbod opgelegd gekregen.
In de periode 2007-2014 zijn er in Nederland ernstige overtredingen geconstateerd, met, wat
wordt genoemd, ernstig verminderd dierenwelzijn tot gevolg. Straathof kreeg onder meer forse
boetes en er werd een voorwaardelijke stillegging opgelegd;
In de periode 2014-2018 zijn er in Nederland wederom ernstige overtredingen geconstateerd.
Tegen de geconstateerde overtredingen is bestuursrechtelijk opgetreden. Er is ook strafrechtelijk
opgetreden;
In 2019 is varkenshouder Straathof veroordeeld tot 8 maanden cel wegens dierenmishandeling.
Op 22 juni 2022 heeft het Landelijk Bureau Bibob (LBB) een advies uitgebracht aan de provincie Flevoland, op basis waarvan het college van GS van Flevoland op 9 maart 2023 heeft besloten om de omgevingsvergunningen voor het bedrijf ‘Creil Exploitatie B.V.’, welk bedrijf eveneens door Verdoorn wordt bestuurd, in te trekken. Eenzelfde ontwikkeling is gaande op de locatie te Hoeven.
In het LBB-advies is opgenomen dat door vennootschappen van Straathof in de jaren 2009 tot en met 2018 strafbare feiten zijn gepleegd op grond van onder meer de Wet Dieren, het Varkensbesluit en de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren, de Meststoffenwet, de Wet Milieubeheer en de Wabo. Deze strafbare feiten hangen samen met de exploitatie van varkenshouderijen waarvoor de onderhavige milieuvergunningen zijn verleend. In dit kader wordt ook specifiek de onderhavige locatie te Lierop genoemd (ECLI:NL:RBMNE:2024:423, overweging 13).
Aangezien het in het voorliggende geval om hetzelfde samenwerkingsverband gaat en om dezelfde activiteit (exploitatie van een varkenshouderij), en de misstanden op de locatie te Lierop nota bene tevens aanleiding zijn geweest om de omgevingsvergunning te Creil in te trekken, acht Animal Rights het dan ook voor de hand liggend dat eveneens de milieuvergunning voor de locatie te Lierop wordt ingetrokken. De stichting doet het college dan ook het verzoek daartoe over te gaan.
De natuur
Tot slot acht Animal Rights het nodig de vergunning in te trekken in het belang van de bescherming van het milieu en de natuur. Bij de vergunning hoort een ammoniakemissie van 6212,32 kg/ jaar. Op ongeveer 3 km afstand is het Natura 2000-gebied ‘Strabrechtse Heide & Beuven’ gelegen. De natuurwaarden daar worden reeds ernstig belast met een stikstofdepositie die 2 maal hoger is dan de kritische depositie waarde.
Stikstofdepositie wordt ook als groot knelpunt genoemd in de natuurdoelanalyse van dit gebied. Het is evident dat de activiteiten van het bedrijf, wanneer de activiteiten weer zouden worden hervat, of worden ingezet in het kader van in/-externe saldering, zullen bijdragen aan de stikstofoverbelasting van Natura 2000-gebieden, met gevolg (mogelijk) significante negatieve gevolgen voor de instandhoudingsdoelstelling van betrokken gebieden.
Ook rekening houdend met voornoemde belangen die gediend zijn met intrekking van de
voorliggende milieuvergunning verzoekt Animal Rights het college om van hun bevoegdheid gebruik te maken om deze vergunning in te trekken.
Conclusie
In conclusie verzoekt de stichting het college om de vergunningen in het kader van de Wet milieubeheer van het bedrijf in te trekken op grond van de omstandigheid dat deze vergunning reeds niet meer wordt gebruikt, alsmede gelet op de ‘Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur’ (Wet bibob).
Bovendien is het niet wenselijk om een ongebruikte vergunning/ ongebruikte rechten, in stand te laten; zeker wanneer het een vergunning betreft met een dergelijke aanzienlijke omvang als de onderhavige en de zwaarwegende natuur/milieubelangen die bij intrekking gebaat zijn.
De misstanden
Varkenshel Lierop
Op 10 mei 2021 voerden NVWA-inspecteurs een controle uit op het bedrijf aan de Verhagenstraat 2 te Lierop in de gemeente Someren. Er werd gehandeld in strijd met het Besluit Houders van Dieren: het onthouden van zorg en benadeling van het welzijn van de varkens, het ontbreken van hok- en nestmateriaal, schadelijke gasconcentraties en een te hoge veebezetting. Het bedrijf maakte hiertegen geen bezwaar.
Naar aanleiding van deze controle werden op 17 mei 2021 acht lasten onder dwangsom opgelegd. Bij een hercontrole op 1 juli 2021 bleken nog altijd drie van de acht zaken niet in orde. Ammoniak bleef een probleem. De luchtkwaliteit was te slecht voor de varkens en werknemers en de varkens hadden te weinig oppervlakte.
In een brief van 17 augustus 2021 maakte de NVWA vervolgens het voornemen tot invordering van verbeurde dwangsommen kenbaar, omdat Lierop Exploitatie niet aan lasten 3, 4 en 5 had voldaan.
Maatregel 3 was een verplichting om te voorkomen dat de luchtcirculatie, het stofgehalte van de lucht, de temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid en de gasconcentraties in de omgeving van de varkens schadelijk zijn voor de dieren. Het gaat om 75.000 euro.
Maatregel 4 was een verplichting om ervoor te zorgen dat 64 dragende zeugen de beschikking krijgen over de vereiste vloeroppervlakte. Hieraan voldeed Lierop Exploitatie niet bij kleinere hokken, zijnde de separatie-hokken in de afdelingen met dragende zeugen. De dwangsom hier bedraagt 5.000 euro.
Maatregel 5 was een verplichting om de varkens een schone en comfortabele leefruimte met de nodige voorzieningen te bieden.
Het vervoer van niet-transportwaardige zeugen
Op 10 December 2020 werden er bij de varkensfabriek in Lierop afgedankte zeugen (‘slachtzeugen’) geladen door Tivac BV. De dieren werden naar een exportplaats getransporteerd en daar werd door de NVWA geconstateerd dat de dieren niet transportwaardig waren.
Maarten Verdoorn ging niet in beroep.
Het is opvallend dat Verdoorn Tivac als transporteur gebruikt. Dit bedrijf heeft vooral grote ervaring in 'gepakt' worden voor het vervoeren van kreupele varkens. Het was Tivac dat op 29 december 2016 en 4 mei 2017 de transporten verzorgden die Animal Rights aangreep om falende NVWA-dierenartsen voor het veterinair tuchtcollege te dagen en Tivac uiteindelijk, na lang procederen, een last onder dwangsom ter voorkoming van herhaling opleverde (16 maart 2023, Beslissing op bezwaar, ref. no. 2020-001373).
Levende zeug aangeboden ter destructie
In de vee-industrie creperen veel dieren in de stallen, zonder ooit het slachthuis te bereiken. Deze dieren worden afgedekt langs de weg gelegd waarna ze door een destructiebedrijf worden afgevoerd. Op 11 mei 2021 constateert een chauffeur van destructie bedrijf Rendac dat een op de Verhagenstraat 2 ter destructie aangeboden zeug nog leeft. Normaliter wordt hiervoor (slechts) een waarschuwing gegeven.
Arbeidsinspectie
Lierop Exploitatie BV had een parallel traject lopen bij de Arbeidsinspectie van het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid betreffende de gasconcentraties die niet alleen slecht zijn voor de gezondheid van de varkens, maar ook die van de werknemers.
En dat was niet het enige probleem op dit vlak. Op 22 april 2021, deelde een arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW Maarten Verdoorn mee dat Lierop Exploitatie B.V. de Arbeidstijdenwet had overtreden. Verdoorn erkende tijdens een verhoor dat Lierop Exploitatie BV artikel 5:5, 2e lid van de Arbeidstijdenwet heeft overtreden: “De werkgever organiseert de arbeid zodanig, dat de werknemer van 18 jaar of ouder een onafgebroken rusttijd heeft van ten minste 36 uren in elke aaneengesloten periode van 7 maal 24 uren”.
Het voorlopige einde van Straathof & Co. in Lierop
Op 23 september 2021 maakte de NVWA kenbaar dat ze Lierop Exploitatie BV twee nieuwe lasten wilde opleggen, één onder dwangsom en één onder bestuursdwang. Deze lasten hadden betrekking op respectievelijk de beschikbare oppervlakte voor de zeugen en gelten en de gasconcentraties in de stallen. Het bedrijf diende nu wel een zienswijze in op 29 september 2021.
In oktober vond er een ontmoeting plaats tussen de NVWA, dierenartsen, adviseurs en Maarten Verdoorn. Er wordt geconcludeerd dat de genomen maatregelen niet het gewenste resultaat hebben.
Er werd een opmerking gemaakt over verhoogde ‘uitval’ onder de zeugen. De dierenarts zal eenmaal per week een ronde maken. Zijn adviserende taak werd uitgebreid met een uitvoerende taak om alle dieren die onder de noemer van ondraaglijk lijden vallen, aan te duiden en te euthanaseren samen met de medewerkers.
De advocaat van Lierop Exploitatie BV betoogde op 5 oktober 2021 dat de voorgenomen invordering van de eerder opgelegde dwangsom van 75.000 euro, de voorgenomen last onder bestuursdwang en de bijzonder slechte biggenprijzen, de continuïteit van de onderneming ernstig in gevaar brengen. De begunstigingstermijn van de voorgenomen last was 1 februari 2022. Lierop Exploitatie BV ziet geen andere uitweg dan om haar stallen tegen die tijd leeg te hebben ‘gedraaid’.
Omdat in de stal dragende zeugen aanwezig waren konden deze niet onmiddellijk afgevoerd worden, maar pas nadat de biggetjes geboren waren. Vanaf 19 oktober zou er geen sperma meer geleverd worden en 2x90 zeugen stonden op de planning om geslacht te worden op donderdag 21 oktober. De stallen zouden naar verwachting in januari 2022 leeg zijn.
