Vogelgriep op Finse bontfokkerijen; de dieren worden afgemaakt.

Foto: Oikeutta eläimille

Op vijf pelsdierfokkerijen in Finland is vogelgriep vastgesteld, meldt de Finse pers op 13 juli 2023. Bij ‘blauwe vossen’ op een bontfokkerij in Kausti, in centraal Österbotten, een regio in Zuidwest Finland, gaat het in ieder geval om het hoogpathogene H5N1-virustype. Deze zorgt ook voor massale sterfte onder wilde vogels en kostte sinds oktober 2021 miljoenen kippen, eenden en kalkoenen het leven via besmettingen en/of ‘ruimingen’.
Op de vier andere pelsdierfokkerijen in Kauhava en Halsua, eveneens in Österbotten, moet het type vogelgriep nog vastgesteld worden door het Finse voedselagentschap.

De griepvirussen werden ontdekt in monsters opgestuurd door fokkers om de doodsoorzaak van hun dieren te achterhalen. Dit is de eerste keer dat vogelgriep wordt geconstateerd bij pelsdieren in Finland. Bij wilde vossen werd wel al eerder tweemaal vogelgriep vastgesteld.

Van de pelsdierfokkerijen worden vervolgmonsters genomen, die worden onderzocht op mogelijke mutaties van het griepvirus.

Op 18 juli heeft het Finse ministerie van Land- en Bosbouw de ziekteclassificatie van vogelgriep op pelsdierfokkerijen gewijzigd naar een ‘te bestrijden dierziekte’. Door hoogpathogene vogelgriep bij pelsdieren toe te voegen aan andere te bestrijden dierziekten, hebben het Finse Voedselagentschap en regionale administratieve instanties het recht maatregelen te nemen om de infectie uit te roeien om verspreiding ervan te voorkomen. Het Finse Voedselagentschap bereidt momenteel besluiten voor om dieren af te laten maken. De infectie is dan inmiddels bevestigd op vijf bontfokkerijen.

Het risico op een pandemie neemt toe als de infectie zich tussen zoogdieren begint te verspreiden. "De snelle maatregelen die mogelijk worden gemaakt door de wijziging in de regelgeving, kunnen de verspreiding van infecties tussen zoogdieren voorkomen en het risico op overdracht van de ziekte op mensen minimaliseren", stelt minister van Land- en Bosbouw Sari Essayah.

Begin augustus beslist de Finse autoriteit voor voedselveiligheid dat nertsfokkerijen waar het virus werd vastgesteld, moeten worden geruimd. Over het doden van vossen en wasberen op fokkerijen zal geval per geval worden beslist. Dit omdat de nerts een efficiëntere tussengastheer zou zijn voor vogelgriep dan andere zoogdieren, waarbij het virus ook makkelijker zou kunnen muteren in een vorm die gevaarlijk kan zijn voor de mens. n de eerste week van augustus 2023 zijn al voor 3 pelsdierfokkerijen bevelen voor het ruimen uitgevaardigd. De Finse radio sprak over naar schatting 70.000 pelsdieren die gedood zouden moeten worden, waaronder 30.000 nertsen en 40.000 vossen.

Wilde vogels zijn de belangrijkste bron van vogelgriepbesmettinen bij pelsdieren. Alle pelsdierfokkerijen moeten zorgen voor het weren van wilde vogels en knaagdieren (bijv. vogelnetten, vogelafweermiddelen en -afschrikmiddelen, bescherming van voer en voeropslag, schoonmaken en juiste opslag van voerafval, lokaas voor knaagdierbestrijding) en bioveiligheid.

In 2020 en 2021 werden bontfokkerijen wereldwijd getroffen door besmettingen met het Sars-Cov-2 ‘corona’ virus. In een aantal landen, zoals Nederland en België, leidde dit het einde in van de nertsenfokkerijen. Scandinavische landen zoals Denemarken, Zweden en Finland hebben hun lesje echter nog niet geleerd.

Zo ook in Spanje. Begin oktober 2022 werd een nertsenfokkerij in het Spaanse Carral (A Coruña, Galicië) besmet met vogelgriep. Alle 50.000 dieren werden uiteindelijk ‘geruimd’. De virussen op die nertsenhouderij onderscheidden zich van alle andere H5N1-virussen die tot dan toe in de vogelpopulatie in Europa waren gevonden. Dit omdat ze een ongebruikelijke mutatie in een gen droegen, wat gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid. De mutatie werd alleen eerder gezien bij een bunzing in Nederland.

Nertsen en andere pelsdieren zijn vatbaar voor zowel aviaire als menselijke influenza A-virussen. Pelsdieren zouden kunnen dienen als een mengvat voor de overdracht van dergelijke virussen tussen bijvoorbeeld vogels en zoogdieren, inclusief de mens.

In het licht van deze kennis en gezien de aanhoudende vogelgriep pandemie, benadrukken deze bevindingen het belang van het voorkomen van het infecteren van pelsdieren met dergelijke virussen. Een logische conclusie is het verbieden van bontfokkerijen.

Video: Beelden uit Tsjechië

In de vierde week van augustus is er voor dertien Finse bontfokkerijen een bevel tot ‘ruiming’ uitgevaardigd. 10 fokkerijen zijn reeds ‘geruimd, waarbij zo’n 120.000 vossen en nertsen zijn afgemaakt.

Finland telt ongeveer 400 pelsdierfokkerijen met zo’n 1,3 miljoen pelsdieren, voornamelijk Amerikaanse nertsen en verschillende soorten vossen, maar ook wasbeerhonden.

Eindelijk klinkt ook in Finland de roep om een verbod op de ‘bontfok’ steeds luider nu vogelgriep corona is opgevolgd in de fokkerijen.

13 September besluit de Finse versie van de NVWA dat alle bontfokkerijen met bevestigde vogelgriep-besmettingen de dieren moeten laten afmaken. Het gaat om nog eens 26 bontfokkerijen in Ostrobothnia met 109.000 vossen en 6.000 wasbeerhonden, wat het totaal aantal ‘geruimde’ pelsdieren op 250.000 brengt. ^{1 2}
Eerder al moesten 11 fokkerijen al hun dieren afmaken en 5 een deel ervan. Nertsen werden bij een geconstateerde besmetting altijd afgemaakt, voor vossen en wasbeerhonden werd de beslissing voorheen genomen op basis van een beoordeling per geval. Het ging om 50.000 nertsen, 79.000 vossen en 6.000 wasbeerhonden.

De Finse autoriteiten bevestigen dat genetisch onderzoek er op wijst dat er niet alleen besmetting plaats heeft gevonden van vogels naar de pelsdieren, maar ook tussen de zoogdieren onderling. Dit vergroot de kans op mutaties die ook op de mens over kunnen slaan. De mutaties die zoogdieren bevattelijker maken zijn aangetroffen bij nertsen, vossen en wasbeerhonden.

De symptomen van dieren die besmet zijn met de vogelgriep kunnen variëren van ernstig tot zeer mild, of asymptomatisch. Daarom worden ook inspecties uitgevoerd op pelsdierfokkerijen waar geen symptomatische dieren zijn gevonden.