NVWA voert ondanks wettelijke plicht geen jaarlijkse inspecties uit bij apenhandelaar Hartelust

Ontluisterend, omdat dit in strijd is met artikel 34, derde lid, van de EU Dierproevenrichtlijn van 22 september 2010 betreffende de bescherming van dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt. ¹ Deze richtlijn bepaalt dat elke lidstaat verplicht is om minimaal één keer per jaar een inspectie uit te voeren bij gebruikers, fokkers en leveranciers van niet-menselijke primaten. Hartelust is zo’n leverancier.

Een EU richtlijn dient te worden omgezet in het nationaal recht van elke lidstaat. De termijn hiervoor is gewoonlijk twee jaar na publicatie en is dus reeds lang verstreken. De Richtlijn had geïmplementeerd moeten zijn in de Wet op de dierproeven (Wod), wat ook blijkt uit de Memorie van Toelichting (MvT) ¹ bij de Wod: “De richtlijn stelt in de artikelen 34 en 35 enkele eisen aan het toezicht op de naleving van de richtlijn. De lidstaten dienen bij fokkers, leveranciers en gebruikers, inclusief hun inrichtingen, regelmatig inspecties uit te voeren op basis van een risicoanalyse. Een passend deel van de inspecties wordt onaangekondigd uitgevoerd. De NVWA houdt toezicht op de naleving van de wet.”

Echter is in de MvT ook opgenomen, onder Artikel 34, dat het derde lid geen implementatie zou behoeven, maar wel praktisch uitgevoerd dient te worden door de NVWA. Dit lijkt Animal Rights niet de juiste manier; de Richtlijn lijkt op het eerste gezicht niet volledig omgezet te zijn in Nederlandse wetgeving.

Hoe dan ook is het EU-artikel overtreden en daarvoor kan Nederland - met of zonder juiste implementatie - verantwoordelijk worden gehouden. De omzettermijn is verstreken en Nederland moet zich hoe dan ook aan deze regel houden: minimaal een keer per jaar inspecteren, uitbesteed aan de NVWA.

We weten van een periode van 1,5 jaar (feb. 2021 tot aug. 2022) zeker dat er geen inspecties hebben plaatsgevonden. Uit eerdere Wob-verzoeken blijkt dat van medio 2015 t/m medio 2018 negen inspecties hebben plaatsgevonden bij Hartelust.
Het is dus niet geheel duidelijk of art. 34, derde lid, van de Dierproevenrichtlijn vaker is overtreden dan alleen in 2021. Animal Rights heeft inmiddels ook de inspectierapporten van augustus 2022 tot heden opgevraagd.

Datzelfde artikel 34 van de EU Dierproevenrichtlijn, zegt bij het vierde lid: “Een passend deel van de inspecties wordt uitgevoerd zon­der waarschuwing.” Het is maar de vraag of dat ook gebeurt. In een recent Woo-verzoek (22-0603) ¹ lezen we in de communicatie tussen NVWA-medewerkers over het wel of niet uitvoeren van een inspectie na een melding over verwaarloosde aapjes bij Hartelust: “Je komt daar zonder afspraak toch het gebouw niet in, ik denk niet dat het zin heeft hier morgen heen te gaan.”

Als er geen onaangekondigde inspecties plaatsvinden is ook dat een overtreding van de EU Dierproevenrichtlijn.

In de periode van 2018 t/m 2021 importeerde Hartelust meer dan 1.500 makaken uit China en Mauritius. In 2022 importeerde Hartelust in ieder geval in maart 240 makaken uit Vietnam en eind januari dit jaar nog eens 480. Gedurende diezelfde periode werden ook meer dan 2.000 makaken vanuit de Spaanse apenfokkerij Camarney naar Nederland geëxporteerd. Hoeveel hiervan Hartelust passeerden is vooralsnog onduidelijk.

Wat wel duidelijk is, is dat het een komen en gaan is van primaten in de loodsen van Hartelust in Tilburg. Naar nu blijkt, gebeurt dit zonder dat de NVWA hier toezicht op houdt. Voor Animal Rights is dit onacceptabel.

Animal Rights heeft de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Economische Zaken en Klimaat gevraagd om zo spoedig mogelijk de NVWA op te dragen alsnog een inspectie uit te voeren en ervoor te zorgen dat schending van artikel 34 in de toekomst niet meer voor zal komen. Tevens dringen we er op aan om deze inspectie niet aan te kondigen om er zeker van te zijn dat een bij Hartelust “alledaagse” situatie wordt aangetroffen.

Het versturen van deze verzoeken is inmiddels anderhalve maand geleden. Het ministerie heeft kennis genomen van de brief en deze doorgestuurd naar de NVWA.