'Zonder visserij géén gezonde zee' zegt BBB. Maar klopt dat wel?

De praktijk waarbij wilde zeediersoorten in zulke enorme hoeveelheden uit de oceaan worden gevist dat visbestanden niet langer op duurzame wijze worden aangevuld, oftewel: overbevissing. Het is een van de grootste bedreigingen voor de biodiversiteit van onze oceanen.

Al in de vroege negentiende eeuw waren er tekenen van overbevissing, maar in 1989, toen jaarlijks zo’n negentig miljoen ton vis uit de wereldzeeën werd gehaald, had deze industrie zijn hoogtepunt bereikt. Sindsdien zijn de visvangsten afgenomen of gestagneerd en is de visserij op de meest gewilde soorten, zoals keizerbaars, Antarctische diepzeeheek en blauwvintonijn, ingestort. In 2003 werd in een wetenschappelijk rapport geschat dat het aantal grote vissoorten in de oceaan als gevolg van overbevissing was gedaald tot nog maar tien procent van het pre-industriële niveau.¹

Door de ineenstorting van populaties van grotere vissoorten, begonnen commerciële vissersvloten steeds verder de oceaan op te gaan en zich op steeds kleinere soorten te richten. Dit ‘langs de voedselketen omlaag vissen’ (fishing down) bracht een kettingreactie op gang die het evenwicht in de biosystemen van de wereldzeeën ernstig verstoort.²

Door overbevissing wordt er ook schade aangericht aan andere zeediersoorten dan vissen. In de trawlervisserij, een vismethode waarbij reusachtige, trechtervormige sleepnetten achter boten aan worden getrokken, worden niet alleen garnalen en blauwvintonijnen gevangen, maar ook talloze andere zeedieren. Zeeschildpadden, dolfijnen, zeevogels, haaien en andere dieren worden allemaal als bijvangst van de trawlervisserij bedreigd.³

Marine Stewardship Council (MSC), het internationale keurmerk voor duurzame visserij, riep vorig jaar op tot dringende actie omdat visbestanden in het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan overbevist blijven. Uit onderzoek van International Council for the Exploration of the Sea (ICES) blijkt dat de vangst van makreel, Atlantisch-Scandinavische haring en blauwe wijting in 2021 opnieuw de wetenschappelijk geadviseerde limieten met respectievelijk 27%, 31% en 23% heeft overschreden. Deze limieten worden aanbevolen om de levensvatbaarheid van deze bestanden op lange termijn te garanderen.¹

Recent onderzoek toont aan dat overbevissing ook in de Amazone een groot gevaar is voor de biodiversiteit. Onderzoekers ontdekten dat over het algemeen de grotere soorten uit de vangsten verdwenen, terwijl de kleinere soorten het merendeel van de ladingen domineerden. Ze noemen het een duidelijk teken van overbevissing. "We hebben de indruk dat sommige soorten al aan het uitsterven zijn", zegt bioloog Ronaldo Barthem, coauteur van de studie.²

Volgens ICES staat onze Noordzee er gelukkig een stuk beter voor. Voor een aantal platvispopulaties en de haringpopulatie adviseerde ICES vorig jaar echter wel sterke quotaverlagingen. Dit advies is om deze bestanden gezond te houden.³

Hoewel de vangstlimieten die de Europese Unie heeft ingesteld ervoor hebben gezorgd dat belangrijke visbestanden in de Noordzee zich de laatste jaren kunnen herstellen, is er ook nog zoiets als het leven en lijden van een individuele vis.

Na de ontdekking van pijnreceptoren in vissen in het begin van de 21e eeuw, ontwikkelden wetenschappers verscheidene gedragsexperimenten die leken aan te tonen dat vissen pijn kunnen ervaren. En dat is ook logisch. Vanuit evolutionair oogpunt zou het vreemd zijn als vissen geen nadelige prikkels of regelrechte schade aan lijf en vinnen zouden opmerken.¹

Een studie van de afdeling Bioveterinary Science van University of Liverpool uit 2019 bevestigt dit. "Er is ook vastgesteld dat vissen hyperventileren na een pijnlijke ervaring, zich veel behoedzamer gaan gedragen, minder actief zijn en ook ander abnormaal gedrag vertonen. Als ze onderworpen zijn geweest aan een potentieel pijnlijke gebeurtenis, vertonen vissen nadelige veranderingen in hun gedrag, zoals stoppen met eten en minder actief zijn, en die veranderingen worden vermeden als een pijnstillend middel wordt gegeven."²

Nu we weten dat vissen gevoel hebben is het van belang te weten hoe het ze vergaat nadat ze zijn gevangen. Dankzij undercoveronderzoek uit 2021 van de Duitse dierenrechtenorganisatie Soko Tierschutz weten we dat heel precies. De beelden tonen gruwelijke praktijken aan boord van Britse en Franse schepen op de Noordzee. We zien hoe medewerkers vissen bij volle bewustzijn en zonder verdoving opensnijden om de ingewanden te verwijderen. Scharen worden van levende krabben afgerukt en vervolgens worden de dieren terug in zee gegooid om een langzame, pijnlijke dood te sterven.

Overbevissing bedreigt wereldwijd de biodiversiteit. Bovendien hebben vissen gevoel en lijden ze hevig onder de gruwelijke manieren waarop ze aan hun einde komen. Net zoals wilde zoogdieren geen jagers nodig hebben, heeft de zee geen visserij nodig. Hoe meer er gevist wordt, des te slechter het met de zee gaat. De claim van de BBB is dus onjuist.

Draag niet bij aan overbevissing en dierenleed, kies plantaardig!