Weetjes over dierproeven

Wist je dat paracetamol giftig is voor katten en honden? Dit bewijst weer dat bepaalde stoffen voor de mens bruikbaar zijn, maar niet voor dieren of omgekeerd. Met andere woorden de resultaten van proeven op dieren zijn vaak niet vertaalbaar naar de mens. Dierproeven zijn wetenschappelijk onbetrouwbaar.

Wist je dat arsenicum, asbest en benzeen enkele producten zijn die te lang op de markt bleven omdat ze niet gevaarlijk bleken bij dieren, maar achteraf dodelijk bleken te zijn voor mensen? We verschillen niet alleen anatomisch van andere diersoorten, ook onze levensstijl en aanpassingsvermogen zijn anders.

De gevoeligheid tegenover een stof zoals een potentieel geneesmiddel en de effecten ervan op het lichaam kunnen dus enorm schommelen tussen mensen en andere dieren. En toch: wanneer het gaat om pijn, angst, en het verlangen om te overleven, delen andere dieren onze gevoelens. Daarom kunnen dierproeven voor ons nooit door de beugel!

Wist je dat Penicilline en cyclosporine, een medicijn dat gebruikt werd bij transplantaties decennia lang tegengehouden zijn omdat het niet werkte bij dieren. Penicilline en streptomycine zijn historische voorbeelden van in-vitro onderzoek die slaagden waar dierproeven faalden. Penicilline is erg giftig voor cavia's, hamsters en katten, maar genezend voor mensen.

Niet alleen zijn in-vitrotesten (reageerbuistesten) humaner dan dieren te doden door toxische stoffen toe te dienen, ze hebben ook bewezen nauwkeuriger resultaten te geven die meer in overeenstemming zijn met de werkelijkheid.

Er zijn wereldwijd maar liefst 70 vaccins tegen het nieuwe coronavirus in ontwikkeling.¹ Wist je dat het normaal gezien 10 tot 15 jaar duurt om een nieuw vaccin op de markt te brengen? Om kostbare tijd te winnen worden daarom nu de wettelijk verplichte dierproeven overgeslagen. Dit toont aan dat dierproeven niet alleen overbodig zijn maar ook dat ze medische vooruitgang vertragen.

Lees ook: Alternatieven

Dierproeven voor het testen van vaccins zijn alleen nuttig als het proefdier op dezelfde manier op het virus reageert als de mens. Dit wil zeggen dat het proefdier ook effectief ziek moet kunnen worden. Eén ding hebben wetenschappers ondertussen beseft: de gewone proefmuis is nutteloos in de strijd tegen corona. Helaas blijven ze nog volharden met het gebruik van dierproeven. Blijkbaar zouden genetisch gemanipuleerde muizen de oplossing kunnen bieden maar deze zijn nog niet beschikbaar. Andere proefdiernemers proberen het op goed geluk met andere proefdieren, zoals hamsters, fretten en zelfs apen.

Lees ook: Hoe hopeloos is de jacht naar het perfecte proefdier?

In de strijd tegen corona is er naast proefdieronderzoek ook proefdiervrij onderzoek naar het gebruik van antilichamen in het bloed van mensen die hersteld zijn van een COVID-19-infectie om zo de immuniteit van nieuw geïnfecteerde personen te verhogen. Het Universitair Ziekenhuis van Gent heeft een kritieke coronapatiënt er in sneltempo bovenop geholpen, door hem bloedplasma te geven van iemand die het virus al had overwonnen.² Het UZ Gent gaat nu verder onderzoek doen naar de behandeling met bloedplasma en hoopt dat er meer patiënten hiervan baat zullen hebben in de toekomst. Het is mogelijk dat de oplossing zo simpel is en alle dierproeven waarvoor duizenden proefdieren sneuvelen overbodig zijn.

Lees ook: Maken we zonder dierproeven een betere kans in de strijd tegen corona?

Wist je dat bijwerkingen van geneesmiddelen de derde meest voorkomende doodsoorzaak is? In de top drie van doodsoorzaken staat kanker op nummer één en hart- en vaatziekten op nummer twee. Het is niet verwonderlijk dat de meestverkochte medicijnen veelal niet aanslaan in de patiënten voor wie ze bedoeld zijn. Het probleem is dat de gevoeligheid tegenover een stof zoals een potentieel geneesmiddel en de effecten ervan op het lichaam enorm schommelen tussen mensen en andere dieren.

We weten ondertussen dat de vertaalslag tussen proefdier en mens niet werkt: 90% van alle geneesmiddelen waarvan blijkt dat ze veilig en effectief zijn in dierproeven, falen in menselijke proeven omdat ze niet werken of gevaarlijke bijwerkingen bij mensen veroorzaken. Meer nog, wat als er een potentieel geneesmiddel dat in een dierproef faalt wel effectief en veilig geweest zou zijn voor de mens? Dat komen we misschien nooit te weten.

Lees meer: Sneller genezen zonder dierproeven dankzij stamcellen

Wist je dat er maar liefst 9 wettelijk toegestane methoden bestaan, over hoe proefdieren gedood mogen worden? Daaronder vallen vergassen, onthoofden, het breken van de nek en een klap op de kop. Bovendien is er een discussie gaande over nieuwe dodingsmethoden in te voeren zoals bevriezing.

Het standpunt van Animal Rights is dat proefdieren überhaupt niet gebruikt dienen te worden in experimenten. Zet in op moderne dierproefvrije onderzoeken. Daar hoeft geen enkel dier voor gedood te worden.

Lees meer: Hoe worden proefdieren gedood?

Wist je dat het knippen van de oren en zelfs van de tenen veelgebruikte methoden zijn die proefdiernemers gebruiken om knaagdieren in het labo te identificeren? In sommige gevallen is meer dan één knip nodig voor de identificatie. Het is vanzelfsprekend dat deze verminkingen de dieren pijn en stress bezorgen. Deze wanpraktijken tonen alleen maar aan hoe wreed en ongevoelig het er achter gesloten labodeuren aan toe gaat.

Wist je dat er over de hele Europese Unie in 2017 bijna 24 miljoen proefdieren getraumatiseerd, gemarteld, ziek gemaakt, vergiftigd, uitgehongerd en uiteindelijk gedood werden in wrede experimenten of simpelweg als overbodig of ongeschikt afgemaakt werden?

Ongeveer de helft daarvan wordt daadwerkelijk gebruikt voor proeven. De andere 12 miljoen werden 'in voorraad gedood'. Deze dieren waren wel gefokt, maar niet gebruikt omdat ze overbodig waren of omdat ze niet de gewenste genetische eigenschappen hadden waarvoor proefdiernemers de dieren willen gebruiken.

Lees meer: België verslaat Nederland als topper proefdierenleed

Wist je dat in België 10% en in Nederland 11% van alle dierproeven op vissen worden uitgevoerd? In 2018 alleen vonden in België 54.843 vissen de zekere dood in giftigheidsexperimenten, als proefdiermodel voor menselijke aandoeningen, in proeven om kweekvissen sneller te doen groeien, en zelfs in proeven gefinancierd door de visserijsector om de opbrengst van de visvangst rendabeler te maken. In 2018 werden in Nederland 45.221 vissen gebruikt in dierproeven.

Wist je dat de zebravis 'het proefdier bij uitstek' is voor vele proefdiernemers? De embryo's worden vaak gebruikt als model voor de menselijke ontwikkeling. OPGELET: dit is vooral omdat zebravissen handig en goedkoop zijn en niet omdat ze zo veel op de mens lijken. Tot een leeftijd van vijf dagen vallen de vissenlarfjes bovendien niet onder de proefdierwet. Dit wil zeggen dat proefdiernemers geen toestemming van de Ethische Commissie moeten krijgen voordat ze er op los mogen experimenteren! De zebravis is in de eerste plaats een ideaal proefdier om praktische redenen.

Lees meer: dierproeven op vissen

Wist je dat dierproeven voor schoonmaakproducten nog steeds mogen? En als je denkt dat er ondertussen geen enkele dierproef voor cosmetica meer aan bod komt, hebben we slecht nieuws: veel van de cosmetica die we allemaal dagelijks gebruiken kan nog steeds dierproeven inhouden.

Lees meer: Is alle cosmetica 100% proefdiervrij?

Wist je dat de EU onder de REACH-verordening resultaten vereist uit dierproeven om de veiligheid van chemische stoffen voor de gezondheid van mens en milieu te waarborgen? Op tien jaar tijd werden door REACH miljoenen dieren gebruikt in akelige en dodelijke giftigheidsexperimenten. Daarmee is REACH het grootste dierproefprogramma ter wereld!

De verplichte dierproeven in het kader van REACH draaien allemaal om het afvinken van dossieradministratie. Dierproeven waarborgen geen bescherming van de gezondheid van mens en milieu. Wetenschappers twijfelen al langer aan de zin van dierproeven om te testen of een chemische stof wel veilig is voor de mens.

Lees meer: REACH en giftigheidsexperimenten

Wist je dat artikel 12 van de Europese Richtlijn betreffende de bescherming van dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt voorschrijft dat dierproeven alleen mogen overwogen worden als geen alternatief voor dierproeven voorhanden is?

Artikel (12) uit '2010/63/EU' ¹
Dieren hebben een intrinsieke waarde die moet worden geëerbiedigd. Bovendien bestaat er bij het brede publiek ethische bezorgdheid ten aanzien van het gebruik van dieren in procedures. Dieren moeten daarom altijd worden behandeld als wezens met gevoel en het gebruik ervan in procedures moet worden beperkt tot gebieden die uiteindelijk van nut kunnen zijn voor de gezondheid van mensen of dieren of voor het milieu. Om die reden mag het gebruik van dieren voor wetenschappelijke of onderwijskundige doeleinden alleen worden overwogen als een alternatief voor dierproeven niet voorhanden is. Het gebruik van dieren voor wetenschappelijke procedures op andere onder de bevoegdheid van de Unie vallende gebieden moet worden verboden.

Lees meer: Gezonde honden en paarden ziek gemaakt en gedood in dierproeven