Jacht helpt Afrikaanse Varkenspest verspreiden

De Afrikaanse Varkenspest is een virus dat enkel besmettelijk is voor varkens. Het kwam als eerste voor bij wrattenzwijnen in Afrika en werd daar verspreid door teken. De ziekte werd overgebracht op tamme varkens en kon zich zo verspreiden. In eerste instantie werden besmette varkens aangetroffen in Georgië afkomstig van gedumpt besmet varkensvlees, sindsdien zijn er ook gevallen in Oost- en West-Europa aangetroffen. In de industriële veeteelt wordt de ziekte mogelijk verspreid door besmette voertuigen, varkensvoer en vleesproducten.¹

Lees ook: Dode varkens als afval op straat gegooid

Sinds 2014 werd er ook AVP onder wilde zwijnen vastgesteld in Polen.² In Wallonië dook AVP bij wilde zwijnen voor het eerst op in 2018. De laatste vaststelling van het virus dateert van december 2019 in Neufchâteau. België is vrij van Afrikaanse Varkenspest bij dieren in gevangenschap.³

Vanuit ethisch oogpunt is het onacceptabel om dieren af te maken voor economische belangen. Daarnaast stuit het preventief afmaken van wilde zwijnen om de verspreiding van AVP tegen te gaan ook op praktische bezwaren.

Het AVP-virus verspreidt zich sneller dan de klassieke varkenspest. Volgens het INBO is het theoretisch mogelijk een dichtheid van everzwijnen te bepalen waarin de ziekte zich minder snel zou kunnen verspreiden. In de praktijk is dit echter onmogelijk: tot nu toe zijn er geen goede methoden om het aantal everzwijnen in België te bepalen. Aangezien niet geweten is hoe veel everzwijnen er precies zijn, kan niet worden berekend bij welke populatiedichtheid AVP minder snel zou verspreiden. Bovendien zou deze lagere populatiestand op lange termijn moeten worden volgehouden wat duur en onhaalbaar zou zijn.^{1 2}

In Wallonië wordt het everzwijn al een jaar intensief bestreden, maar toch is het virus nog steeds niet verdwenen. Minister Willy Borsus heeft daarom het plan opgevat om alle everzwijnen boven Samber en Maas volledig uit te roeien.³ Een immoreel plan dat enkel op fabels berust. Wel is duidelijk dat hierdoor nog vele duizenden dieren nodeloos zullen lijden.⁴

Het AVP-virus kan zich verspreiden tussen everzwijnen van eenzelfde groep of tussen everzwijnen van verschillende groepen.¹ Toch leggen everzwijnen geen honderden kilometers af en kan het virus zich niet op die manier razendsnel verspreiden over grote afstanden. Het ziekteverloop bij AVP is ook veel ernstiger dan bij klassieke varkenspest. Besmette everzwijnen verplaatsen zich nog amper en sterven snel.²

Het grootste risico op verspreiding komt van mensen en voertuigen die het virus over grotere afstanden kunnen meedragen. Zowel in Wallonië en Tsjechië, als in Polen en Hongarije werd de ziekte recent binnengebracht door menselijk toedoen.³ AVP kan maanden tot zelfs een jaar overleven in karkassen van besmette everzwijnen en bloed. Een besmet karkas of bloedsporen die achterblijven na de jacht kunnen dus nog lange tijd besmettingsgevaar opleveren. De jacht kan in geen geval aan de strenge eisen inzake bioveiligheid voldoen die men bij mogelijk contact met een epidemisch virus zou moeten opleggen.

Prof. Dr. Sven Herzog, verbonden aan de TU Dresden, noemt de jacht naar voren schuiven als oplossing misleidende propaganda: “De nadruk in het debat ligt niet op de hoofdoorzaken, intensieve veeteelt en verspreiding van virussen via ver transport, maar op de wilde zwijnen. Ze worden beschouwd als ziekteverwekkers en we hebben jagers nodig om deze booswichten te elimineren. Daartoe zijn schijnbaar alle middelen goed.”⁴

Ook dr. Klaus Depner , professor epidemiologie pleit voor een totaalverbod op everzwijnjacht bij een uitbraak van Afrikaanse Varkenspest. Het risico op verspreiding via jachtpraktijken is gewoonweg te hoog. Bovendien veroorzaakt de jacht een hogere mobiliteit van everzwijnen: drijfjachten zorgen dat mogelijk besmette dieren zich verder gaan verspreiden in het landschap en zo in contact komen met landbouwdieren. Hij roept op tot 'rust in het bos' om de verspreiding van Afrikaanse Varkenspest tegen te gaan.⁵

De Afrikaanse Varkenspest is niet besmettelijk voor mensen, enkel varkens lopen gevaar. De grootste bedreiging is er dus voor de miljoenen varkens die jaarlijks in België worden gefokt in de vee-industrie. In Wallonië zijn er om die reden al duizenden gezonde varkens preventief “vernietigd”. De oplossing voor dit onnoemelijk dierenleed is echter simpel: stoppen met het fokken van varkens. Met minder varkens is ook het besmettingsgevaar minimaal.

De vraag is dus: zijn kortzichtige, economische belangen belangrijker dan het leven van miljoenen (wilde) dieren?