Intrekkingsverzoeken eendenmesterijen: eerste vergunningen ‘slapende’ bedrijven ingetrokken

In de uitzending van het programma Zembla van 10 maart 2024 - De pekingeenden van Gelderland - lieten de makers zien dat eendenmesterijen die al jaren leegstaan, vaak nog steeds een vergunning hebben om stikstof uit te stoten. Daarmee zijn ze een aantrekkelijke prooi voor partijen als Schiphol die stikstofrechten willen opkopen.
Uit een belronde van Zembla langs de Gelderse eendenhouderijen bleek dat nog maar 11 van de 33 vergunde bedrijven actief zijn. De 22 gestopte bedrijven hebben een ‘slapende' vergunning en kunnen hun stikstofruimte op de markt aanbieden aan geïnteresseerden.

Mobilisation for the Environment en Animal Rights willen deze stikstofhandel voorkomen door de vergunningen in te laten trekken.

‘Slapende bedrijven’
Op het moment dat een dergelijk ‘slapend’ bedrijf weer ‘ontwaakt’, de bedrijfsvoering herstart en de vergunde activiteiten weer gaat uitvoeren, zal dat resulteren in een feitelijke toename van stikstofdepositie.

Hetzelfde geldt als reeds lang niet meer gebruikte stikstofrechten elders worden ingezet (opgekocht) in het kader van externe saldering. Ook dan zal dit verslechterende of significant verstorende gevolgen kunnen hebben voor omliggende Natura 2000–gebieden.

In de Zembla uitzending werd door een gedeputeerde van het college van gedeputeerde staten van de provincie Gelderland beaamd dat het niet wenselijk is om dit soort ‘slapende’ bedrijven in stand te houden. Echter, tijdens een Statenvergadering zei deze zelfde gedeputeerde na vragen van de Partij voor de Dieren dat ‘het niet onze bedoeling is om actief vergunningen in te trekken’.

Daarom zijn Mobilisation en Animal Rights in 2024 begonnen met het uitsturen van verzoeken tot intrekking van dergelijke vergunningen.

Eerste intrekkingen
Het eerste intrekkingsverzoek is op 21 maart 2024 verstuurd aan de gemeente Harderwijk en betreft een bedrijf met twee locaties in Hierden en een milieuvergunning voor 28.100 eenden. Het bedrijf is gelegen op een kleine 300 meter afstand van het Natura 2000-gebied ‘de Veluwe’. Uit onderzoek van de organisaties blijkt dat al sinds 2003 geen gebruik meer wordt gemaakt van de vergunning.

Op 18 maart 2025 berichtte de gemeente: “Wij hebben besloten om de omgevingsvergunning milieu voor de Parallelweg 11, inclusief Tweede Parallelweg 10 in Hierden in zijn geheel in te trekken. Inmiddels is de vergunning in zijn geheel ingetrokken op 3 januari 2025.”

December 2023 besloot Harderwijk al tot het in zijn geheel intrekken van de omgevingsvergunning van de eendenmesterijen aan de Parallelweg 9 en 10 in Hierden om op die lokatie woningen te kunnen bouwen.

De ‘Haspelstrook’ van Ermelo
Voor het legaliseren van de illegale uitbreiding van palletfabriek Ten Hove, het bouwen van 42 woningen en de uitstoot van een nieuwe bio-energiecentrale wil de gemeente Ermelo gebruik maken van de stikstofrechten van een aantal voormalige eendenbedrijven aan de zogenoemde Haspelstrook. Die eenden zijn echter reeds jaren geleden verdwenen en daarmee de vergunde stikstofuitstoot. Dat deze rechten nu mogelijk worden gebruikt voor deze nieuwbouw- en legalisatie-activiteiten komt in de praktijk neer op nieuwe, extra stikstofuitstoot. Het kwetsbaar, overbelaste Natura 2000-gebied Veluwe ligt binnen 100 meter.

Animal Rights en Mobilisation hebben de provincie Gelderland op 5 juni 2024 gevraagd om de vigerende natuurvergunning voor het bedrijf aan de Haspel 121-125 in te trekken. Dit bedrijf beschikt over een vergunning voor het houden van 24 paarden en 11.762 eenden, met de bijbehorende ammoniakemissie.
Tegelijkertijd vroegen de twee organisaties de gemeente Ermelo om de vergunning in het kader van de Wet milieubeheer voor het houden van diezelfde 24 paarden en 11.762 eenden in te trekken.

Animal Rights en Mobilisation hebben de gemeente Ermelo op 17 september 2024 gevraagd om de vigerende milieuvergunning voor het naastgelegen bedrijf aan de Haspel 127-129 in te trekken; het bedrijf heeft geen natuurvergunning. Het betreft ook hier een vergunning voor het exploiteren van eendenhouderijen.

De organisaties wachten nog op antwoord.

Lees ook: INTREKKINGSVERZOEK VERGUNNINGEN VAN EENDENHOUDERIJEN AAN DE ERMELOSE HASPELSTROOK

Ook intrekkings- en handhavingsverzoeken voor operationele bedrijven
Het kabinet kijkt, als het gaat om piekbelasters en stikstofneerslag in de vee-industrie, kortzichtig, naar individuele veebedrijven. Het lijkt, echter, gerechtvaardigd om bepaalde veesectoren te benaderen als één (mega)bedrijf bestaande uit een collectie veehouderijen, met, bijvoorbeeld, een broederij, een transportbedrijf en een slachthuis, met een collectieve uitstoot en neerslag van stikstof; zeker als deze geclusterd zijn in een relatief klein gebied nabij één of meerdere kwetsbare natuurgebieden.

De eendenindustrie in Nederland kent één ketenregisseur die het slachthuis, de veewagens en een deel van de eendenhouderijen bezit. De eenden zijn van ei tot karkas eigendom van hetzelfde bedrijf. Het is daarom goed verdedigbaar de gecombineerde stikstofuitstoot en -depositie van deze eendenhouderijen, het slachthuis en de transportbewegingen daartussen, te beschouwen als één enorme piekbelasting vooral geconcentreerd rondom Natura 2000 gebied de Veluwe.

"Als je de sector om die reden zou beschouwen als één bedrijf,’’ zegt de Ermelose stikstofexpert Ton Brouwer in maart 2024 tegen De Stentor, "dan zou het de nummer één piekbelaster van Nederland zijn.’’ Groter dus dan bedrijven als Tata Steel en Schiphol.

Stikstofdepositie wordt als groot knelpunt genoemd in de natuurdoelanalyse van de Veluwe. Uit onderzoek door de Ecologische Autoriteit blijkt dat zelfs nog een groter probleem te zijn dan waar de provincie in voornoemde natuurdoelanalyse van is uitgegaan. 
De Veluwe is bovendien ook opgenomen op de zogenaamde ‘urgente lijst’, waarover de rechtbank Den Haag in de zaak van Greenpeace tegen de Nederlandse Staat als volgt oordeelde:
“De rechtbank concludeert dan ook dat – in ieder geval ten aanzien van de habitats op de Urgente Lijst – stikstofreductie een noodzakelijke voorwaarde is voor het tegengaan van verdere verslechtering en voor het herstellen van de reeds opgetreden verslechtering sinds de referentiedata.”

“Het nalaten aan een noodzakelijke voorwaarde voor herstel te voldoen is in strijd met het verslechteringsverbod”.

Parallelweg, Hierden
Animal Rights en Mobilisation hebben de provincie Gelderland begin 2025 gevraagd om de natuurvergunning van de eendenmesterij aan de Parallelweg 20 te Hierden in te trekken. Het bedrijf kwam eerder in opspraak voor het structureel houden van teveel eenden en voor het mishandelen van eenden tijdens het vang- en laadproces voorafgaande aan de slacht.

Dit bedrijf beschikt over een natuurvergunning voor het houden van in 80.595 eenden met de bijbehorende ammoniakemissie. Op 170 meter afstand is het Natura 2000-gebied ‘de Veluwe’ gelegen en is te beschouwen als een ‘piekbelaster’.

Lees ook: VERZOEK TOT INTREKKING NATUURVERGUNNING EENDENMESTERIJ

Telgterweg, Ermelo
Op 12 februari 2025 besloot het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Ermelo een omgevingsvergunning af te geven voor het (ver)bouwen / veranderen van de pluimveehouderij op de locatie Telgterweg 200 en 202 te Ermelo.

Animal Rights en Mobilisation tekenden op 21 maart 2025 beroep aan tegen dit besluit. Een wettelijk vereist Milieueffectrapportage-beoordelingsbesluit ontbreekt, niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken zijn ter inzage gelegd en een deel van de voorschriften met betrekking tot het bouwen zijn niet uitvoerbaar, aangezien de nieuw te bouwen stal vooruitlopend op de vergunningverlening al illegaal gebouwd is.

Daarom dienden Animal Rights en Mobilisation diezelfde dag ook een handhavingsverzoek in bij de gemeente Ermelo wegens de illegale bouwactiviteiten van dit bedrijf.

De organisaties verzochten de provincie Gelderland in juni 2024 al om (een deel van) de natuurvergunning van dit bedrijf in te trekken, onder andere omdat een groot deel niet gebruikt wordt.

Lees ook: ANIMAL RIGHTS DIENT ZIENSWIJZE IN TEGEN NIEUWE EENDENSTAL (DIE AL ILLEGAAL GEBOUWD LIJKT TE ZIJN)

Nog 15 handhavings- en intrekkingsverzoeken
Animal Rights heeft zich op 1 april 2025 aangesloten bij de in februari en maart ingediende handhavings- en intrekkingsverzoeken van Mobilisation for the Environment voor diverse eendenmesterijen.
Het gaat om een handhavingsverzoek gericht aan de provincie Flevoland over een eendenmesterij in Biddinghuizen die zonder natuurvergunning opereert;
Een handhavingsverzoek gericht aan de provincie Gelderland over drie eendenhouderijen in Ermelo, Lunteren en Hierden zonder natuurvergunningen;
Een intrekkingsverzoek gericht aan de provincie Flevoland voor de natuurvergunning van een eendenmesterij in Dronten;
Een intrekkingsverzoek gericht aan de provincie Gelderland voor de natuurvergunningen van eendenhouderijen in Eibergen, Lunteren, Nijkerk, Terschuur, Kootwijkerbroek en Terwolde;
Een intrekkingsverzoek gericht aan de gemeente Ermelo voor de milieuvergunning van een ‘slapende’ eendenmesterij;
Een intrekkingsverzoek gericht aan de gemeente Lochem voor de omgevingsvergunning van een eendenmesterij in Kring van Dorth waar al jaren minder eenden worden gehouden dan vergund;
Een intrekkingsverzoek gericht aan de gemeente Putten voor de revisie/milieuvergunningen van twee bedrijven die niet langer actief zijn;
En een intrekkingsverzoek gericht aan de provincie Utrecht voor een natuurvergunning van een eendenmesterij in Leersum.

Het eendenslachthuis
Op 12 februari 2025 vernietigde de rechtbank de natuurvergunning van eendenslachter Tomassen Duck-To. Sindsdien opereert het bedrijf illegaal. Op 8 maart vroegen Animal Rights en Mobilisation for the Environment de provincie Gelderland om handhavend op te treden tegen het bedrijf.

Lees ook: VERZOEK OM HANDHAVING TEGEN ILLEGAAL EENDENSLACHTHUIS TOMASSEN DUCK-TO

De eerder gedane oproep aan de landbouwminister om de eendensector te beëindigen staat nog altijd.

Lees ook: BEËINDIG DE NEDERLANDSE EENDENINDUSTRIE ALS STIKSTOF- ÉN DIERENWELZIJNSMAATREGEL!