Inhoud
Hoe doorbreken we de vicieuze cirkel?
Klimaat, ontbossing, overbevissing en vleesconsumptie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Overheden praten alleen over CO2 als belangrijkste broeikasgas, maar er speelt nog veel meer, waar niet of nauwelijks over gesproken wordt. Als duiker heb ik de onderwaterwereld in drie decennia en in alle mogelijke ecosystemen, helaas ernstig achteruit zien gaan. Op een gegeven moment besefte ik dat het niet zomaar de grilligheid van de natuur was die deze veranderingen veroorzaakte, maar dat er veel meer achter zit.
Zuurstof
Na enkele jaren met verschillende oceaanwetenschappers gesproken te hebben en het ene artikel na het andere over deze onderwerpen verslonden te hebben, wist ik het zeker: de teloorgang van die enorme oceaan (71% van het oppervlak van de aarde) wordt veroorzaakt door het domste en tegelijk ook het slimste dier op aarde, de mens. Al het dierlijk leven op aarde is afhankelijk van wat planten ons bieden. Naast voedsel is dat het belangrijkste gas dat ons in leven houdt: zuurstof.
Afname
De ontelbare minuscule plantjes in de oceaan, het plantaardig plankton (fytoplankton) levert ons meer zuurstof dan alle bomen en planten op het vasteland. En dit fytoplankton wordt al decennia lang bedreigd door een overmaat aan CO2 en chemische vervuiling van het zeewater. Volgens de studie van marien bioloog Boris Worm, is het fytoplankton in de afgelopen halve eeuw al met 40% afgenomen! Alle dieren, en dus ook de mens, zijn afhankelijk van zuurstof. Zonder dit gas kunnen wij immers niet leven. Hoe komt het dat er zoveel CO2 geproduceerd wordt?
FOSSIELE BRANDSTOFFEN
De reden is simpel: in de afgelopen zeventig jaar is de wereldbevolking met 5,2 miljard mensen toegenomen: van 2,2 naar 7,4 miljard mensen. Al deze mensen verbranden fossiele brandstoffen zoals olie, gas en steenkool, waarbij CO2 vrijkomt. Dit gas, koolstofdioxide, wordt voor een belangrijk deel door de oceaan opgenomen, waardoor deze verzuurt.
De zuurtegraad is inmiddels zo hoog, dat de kalk in alle kalkhoudende organismen aan het oplossen is. Dit geldt zowel voor dierlijk als plantaardig plankton, maar ook bijvoorbeeld voor de huisjes van koraalpoliepen, schelpdieren en nog veel meer mariene organismen. Als het fytoplankton sterft, sterft de oceaan en al het dierlijk leven op aarde, omdat er te weinig zuurstof wordt geproduceerd.
Regenwoudreuzen
Waarom wordt de CO2 niet door alle bomen en planten op het land opgenomen? De reden is duidelijk: regenwouden verdwijnen als sneeuw voor de zon. De regenwoudreuzen, die normaal gesproken tonnen CO2 opnemen, kunnen dat uiteraard niet meer als ze verdwenen zijn. In veel Aziatische landen maken de regenwouden plaats voor palmolieplantages, met desastreuze gevolgen voor de dieren die in de regenwouden leven en voor de biodiversiteit in het algemeen.
1 kilo vlees
Het Amazone regenwoud maakt plaats voor soja- en maisplantages en graasweiden voor koeien die met de soja en mais gevoerd worden. Zoals vrijwel iedereen inmiddels weet, is er 15.500 liter water nodig om 1 kilo vlees te produceren, evenals vele kilo’s graan en soja.
En dit alles in een wereld waar 800 miljoen mensen permanent honger lijden en nog veel meer mensen grote moeite hebben om hun voedsel bij elkaar te schrapen. Met de opbrengst van de soja en mais kunnen we al de hongerende mensen gemakkelijk te eten geven.
TRANSITIE
De koeien, varkens, schapen en alle andere vegetarisch levende dieren, maar ook kippen en kweekvis eten mee van deze planten, maar produceren ook een ander gas dan CO2, namelijk methaan. Laat methaan nu tientallen malen klimaattoxischer zijn dan CO2. Met andere woorden: door de dierenindustrie en - dus - de productie van methaan - gaat de opwarming van de aarde steeds sneller.
Om van de CO2 af te komen, moeten we dus een dringende transitie maken naar duurzame energie, zoals zon, water en wind. Deze transitie is wel al gaande, maar verloopt nog veel te langzaam.
Doorbraak
Verder kunnen we volgens de meest recente studies een enorme klimaatverbetering tegemoet zien, mits we een halt toeroepen aan de dieronvriendelijke, milieuonvriendelijke en klimaatonvriendelijke dierenindustrie. Hoe eenvoudig kan het dus zijn om deze vicieuze cirkel te doorbreken?!
Feitelijk moeten we dus veel sneller omschakelen naar duurzame energievormen en stoppen met het eten van dierlijke producten, ook van vis. Vis blijkt namelijk via het zeewater CO2 op te nemen en te neutraliseren, maar er is nauwelijks nog vis over vergeleken met enkele decennia geleden.
Dos Winkel is oprichter en voorzitter van de Sea First Foundation
