Ganzenvergassingen in Nederland

Duke Faunabeheer uit Lelystad vangt en doodt ganzen in verschillende provincies in Nederland. Dit gebeurt wanneer de ganzen in de rui zijn. Dit is een periode van 3-4 weken, waarin de ganzen en hun jongen niet kunnen vliegen. De volwassen ganzen zijn in de slagpenrui en de jongen krijgen voor het eerst veren.

Campagneleider Jessica Smit: “Animal Rights is tegenstander van het massaal vergassen van ganzen. De dieren sterven niet alleen een bijzonder stressvolle en pijnlijke dood, ze sterven ook nog eens zinloos.”

De ganzen houden zich gedurende de ruiperiode vooral op in stroken grasland nabij water. De volwassenen staan op de uitkijk en de jongen kunnen zich te goed doen aan het gras. Bij het minste onraad springen alle ganzen in het water en wanen ze zich veilig van roofdieren.

Duke Faunabeheer drijft tijdens de ruiperiode grote groepen ganzen bijeen. In een uitgekozen gebied wordt een grote fuik opgebouwd. De fuik bestaat uit een hekwerk dat aan het begin tientallen meters breed is, geleidelijk smaller wordt en uitkomt in een vangkraal. De ganzen worden op het water met bootjes bijeengedreven en in de fuik op het land gejaagd.

Wanneer er genoeg ganzen in de fuik zitten, worden ze in de gaskar geladen. De ganzen vertrappen elkaar, proberen in blinde paniek te ontsnappen en eenmaal in de kar worden de dieren in grote groepen tegelijk met koolstofdioxide (CO2) vergast.

Bekijk de mini-docu ganzen ruimen voor de grote vakantie doe je zo

Arie den Hertog, eigenaar van Duke Faunabeheer, vindt het een eerlijke strijd tussen hem en de gans:

“Ik vind het leuk. Die ganzen zijn slim. Ik probeer een plan te trekken hoe ik ze wil gaan vangen en zij proberen een plan te trekken hoe ze kunnen ontsnappen. Dat is eigenlijk een hartstikke leuk spel met zijn allen. Ik probeer slimmer te zijn dan die ganzen en die ganzen proberen slimmer te zijn dan ik. Het is net een schaakspel eigenlijk.”

De 120 seconden durende doodsstrijd heeft een zeer luguber karakter. De gans is een watervogel en kan dan ook langdurig de adem inhouden. Vergassing met koolstofdioxide zorgt voor stress, angst en pijn. Niet alle ganzen worden gevangen, sommige weten te ontkomen. Deze ganzen moeten het zien te redden zonder hun soortgenoten en zonder hun familie.

In maart 2018 heeft de rechtbank in Utrecht het vergassen van ganzen verboden. De provincie had hiervoor toestemming verleend, maar er is geen bewijs dat het vergassen van jaarlijks duizenden ganzen de populatie in de provincie kan verkleinen en ook niet dat de geclaimde landbouwschade daardoor sterk afneemt.¹ In Utrecht is er inmiddels een nieuwe toestemming (ontheffing) afgegeven, waartegen Animal Rights een nieuwe juridische procedure heeft opgestart.

In mei 2018 heeft ook de rechtbank in Den Haag het op grote schaal vergassen van ganzen in Zuid-Holland verboden. De provincie heeft niet aannemelijk gemaakt dat de vliegveiligheid het vergassen van ganzen vereist en er is tevens niet aangetoond dat de toenemende schade aan gewassen het gevolg is van de groeiende zomerpopulaties ganzen.²

Ganzen in de rui worden urenlang opgedreven, totdat ze met honderden tegelijk de vergassingscontainer in worden gejaagd. Veel van de ganzen zijn jongen die nog bij hun ouders verblijven. Vergassen is daarom sowieso zinloos, want veel van deze jongen zullen de eerste winter niet overleven.

Uit studies van onder andere Sovon Vogelonderzoek Nederland blijkt dat de huidig gebruikte middelen, zoals afschot en vergassen, niet voor minder ganzen zorgen. Verschillende jaren lang is getracht het aantal zomerganzen in de provincie Utrecht te verminderen met behulp van afschot, afvangst en nestreductie. Dit heeft tot nu toe niet geleid tot een daling van de populatie.¹

Uit een uitgebreide monitoring van het ganzenbeleid in Friesland is gebleken dat er net zoveel ganzen worden grootgebracht als nodig is om de jaarlijkse sterfte te compenseren. Door dieren af te schieten, blijven er meer hulpbronnen beschikbaar voor de achtergebleven dieren, waardoor de natuurlijke drang naar reproductie en overleving stijgt.² Vergassen is dus zinloos.

Omwille van de vliegveiligheid heeft de provincie Noord-Holland in 2018 een nieuw plan goedgekeurd om nog meer ganzen te gaan doden. Volgens het plan moeten alleen rondom Schiphol al meer dan 52.000 ganzen worden afgemaakt. Het effect van het massaal doden van ganzen op de vliegveiligheid is echter niet aangetoond. De wetenschapscommissie zegt in haar reactie op het plan: “een onderbouwing van het fundament voor de gekozen beheerstrategie ontbreekt nog steeds.”

Jessica Smit, campagneleider Animal Rights: “Ondanks de massale slachting van ganzen de afgelopen jaren, is er nog steeds geen duidelijke afname in de populatie waarneembaar. Er is niet aangetoond dat het ingezette beleid werkt. Het wordt tijd voor een duurzame, maar bovenal diervriendelijke oplossing.”

Ganzen en andere vogels worden na de oogst aangetrokken door achtergebleven oogstresten in het gebied rondom Schiphol.¹ Het is onverantwoord om landbouw toe te staan die ganzen lokt. Een maatregel die wel aantoonbaar effect heeft is het stoppen met het verbouwen van aantrekkelijke gewassen: er zijn bijvoorbeeld minder vogels op percelen waar de graanresten zijn ondergewerkt.² Daarnaast kan er worden gewerkt met innovatieve diervriendelijke verjaagmethodes, zoals lasers.

Ganzen vinden Nederland een aantrekkelijk land vanwege het eiwitrijke graslandschap en de vele waterpartijen. Animal Rights pleit net als Sovon Vogelonderzoek Nederland voor het inzetten op duurzame maatregelen binnen het ganzenbeleid in Nederland.¹ Er moet ingezet worden op innovatie en preventie, in plaats van de ingebakken bestrijding en doding van dieren.

Boeren kunnen hun weilanden en akkers beschermen door het aanschaffen van een zeer betaalbare en gebruiksvriendelijke laser van de Bird Control Group. De laser verjaagt op een diervriendelijke wijze de ganzen van het perceel.

Last van ganzen? Pak je laser! Interview Steinar Henskens, CEO van de Bird Control Group.

Met de juiste inrichting van het landschap, in combinatie met verjaging, kan overlast van ganzen worden voorkomen. De gebieden waar ganzen niet mogen komen kunnen onaantrekkelijk gemaakt worden door gebruik van lazers, het verbouwen van olifantsgras en het omploegen van akkers.¹

Naast het verjagen van ganzen op plekken waar je ze niet wil hebben, moeten er gebieden ingericht worden waar ganzen wel welkom zijn. Rust- en foerageergebieden waar ganzen ongestoord kunnen verblijven. Deze maatregelen hebben wél aantoonbaar effect. De enorme bedragen die nu uitgegeven worden aan zinloze en wrede bestrijding, kunnen beter ingezet worden op innovatie, preventie en diervriendelijke maatregelen.

Nederland is niet alleen een aantrekkelijk land voor mensen, maar ook voor dieren. Zij zijn zich niet bewust van onze regels en wetten, maar ze ondervinden wel de consequenties van een overtreding. Het wordt tijd om een visie te ontwikkelen waarbij ook de rechten van dieren worden erkend.

Jessica Smit: “Al sinds 2015 voeren wij op alle mogelijke manieren actie tegen de jaarlijkse ganzenslachtingen, door jachtpartijen en vergassingsacties te verstoren, maar ook door het voeren van juridische procedure. Voor ons telt elk dier.”