Is de vee-industrie schuldig aan de hoge aantallen corona-doden?

Ignas van Bebber, oncologisch chirurg van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch, noemt de intensieve veehouderij ten oosten van de provinciehoofdstad de hoofdschuldige van het grote aantal coronadoden. Van Bebber houdt zich sinds vier jaar intensief bezig met de gevolgen van hoge concentraties fijnstof voor de volksgezondheid. Een belangrijke oorzaak van de fijnstof is de ammoniak uit de intensieve veeteelt. En Oostelijk Brabant is het epicentrum van de Nederlandse varkens-, geiten- en pluimveehouderij.

“Diverse onderzoeken bevestigen de heftige invloed van mest op onze gezondheid. Omwonenden krijgen een continue aanslag op hun longweefsel te verduren. Komt er iets overheen, zoals nu het coronavirus, dan heeft dat grotere gevolgen. Daarom zijn er binnen Noord-Brabant zulke verschillen. In Tilburg en Breda hebben de mensen net zo hard carnaval gevierd. Toch zijn daar relatief minder mensen overleden, want de lucht is er minder vervuild.” ¹

Ook voormalig hoofd infectiebestrijdingen Jos van de Sande van de GGD Hart van Brabant vindt het erg toevallig dat nu hetzelfde gebied getroffen wordt waar eerder veel varkenspest en Q-koorts heerste.

“Mensen in het oosten van Brabant worden ook nu weer ernstiger ziek dan elders, net als bij de Q-koorts het geval was. Het is té toevallig, alles bij elkaar. Op de een of andere manier lijken de luchtwegen van mensen in deze gebieden meer aangetast.” ²

Ook in Noord-Limburg - met de gemeente Peel en Maas als uitschieter - zijn er volgens de GGD meer besmettingen en ziekenhuisopnames dan in de rest van Nederland. Dat er een indirecte relatie is tussen slechte luchtkwaliteit en sterfte door het coronavirus, stelde Christian Hoebe, hoofd infectieziekten bij de GGD Zuid vorige week ook al in De Limburger. ¹

Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit Maastricht, denkt dat er een verband kan zijn tussen de veestapel en het aantal coronagevallen in die regio's. Het gaat om de concentraties fijnstof, stikstof en ammoniak die juist in gebieden met veel besmettingen het hoogst zijn. In die gebieden loopt ook het meeste vee rond. In heel Brabant en Limburg leven bijna acht miljoen varkens, ongeveer twee derde van het Nederlandse totaal. De provincies herbergen samen ook 40% van de kippen- en geitenpopulatie.

"Als je ziet dat luchtvervuiling en veel besmettingen wereldwijd in meer gebieden samengaan, wordt zo'n verband wel waarschijnlijker. Er is in elk geval alle reden om dit te onderzoeken.” ²

Verschillende partijen riepen al op om onderzoek te doen naar het verband tussen luchtkwaliteit en corona. Onder meer een aantal GGD's en het RIVM gaven aan een dergelijk onderzoek te willen doen. Volgens een onderzoek van de Amerikaanse universiteit Harvard, eerder deze maand zou een stijging van 1 microgram fijnstof het aantal coronadoden met 15 procent doen toenemen. Milieu-epidemiologe Lidwien Smit van de Universiteit Utrecht zegt hier onder andere over:

“Ondanks dat het vee niet heeft meegewerkt aan de verspreiding van corona, is het denkbaar dat het wel bijdraagt aan de impact ervan. Ik zou dat graag uitgezocht hebben.”

De grootste brandhaarden van het coronavirus zijn gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid, intensieve veehouderij, en veel industrie en transport. ‘Hubei (Wuhan), Noord-Italië (Po-vallei) en het midden en zuiden van Nederland zijn allemaal zulke drukke knooppunten én er vallen veel coronaslachtoffers. Bij SARS zagen we een verhoogde kans op besmetting in verontreinigd gebied, bij corona weten we dat nog niet.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat op verzoek van minister Carola Schouten een onderzoek uitvoeren naar de mogelijke invloed van de (intensieve) veehouderij en luchtvervuiling op de impact die het coronavirus heeft op de gezondheid van mensen. Het onderzoek wordt gedaan door het consortium Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO) in samenwerking met onder meer de universiteiten van Utrecht en Wageningen.

Naast ouderdom zijn de risicofactoren bij corona vooral ook overgewicht en hart- en vaatziekten. ^{1 2} En laten die twee nu ook samenhangen met ‘onze’ vraatzucht naar dierlijke producten.

De vragen rondom corona en eerdere onderzoeken naar het voorkomen van bijvoorbeeld Q-koorts en COPD maken duidelijk dat de vee-industrie, naast dodelijk voor de opgesloten, misbruikte dieren, slecht is voor de volksgezondheid. ‘Jouw’ keuze om melk, eieren of vlees te eten, is schadelijk voor de geslachtofferde dieren en voor de bevolking.

De vee-industrie is een overbodige activiteit. Niemand heeft de ‘producten’ die deze bedrijfstak levert nodig. Hoe lang blijft onze overheid de belangen van de dieren, de natuur, het klimaat en de volksgezondheid nog opofferen aan de economische belangen van een relatief kleine groep veehouders, veetransporteurs, slachthuizen en veevoederfabrikanten?