In beroep tegen afschieten van halsbandparkieten

Animal Rights en Fauna4Life gaan in beroep tegen de plannen van de provincie Gelderland om halsbandparkieten af te schieten.

Sinds 2015 is in de Europese Unie een Exotenverordening van kracht met als doel de introductie, verspreiding en impact van invasieve exoten in Europa te beperken. Daarbij hoort een lijst met soorten, de zogenaamde Unielijst ¹, waartegen de lidstaten gezamenlijk moeten optreden.

Naar mening van Animal Rights is deze lijst eerder een politieke dan een wetenschappelijke lijst, omdat exoten zoals de Amerikaanse nerts (ter bescherming van de bontfokindustrie) en de geliefde huiskat erop ontbreken.

Daarnaast is Animal Rights van mening dat alle dieren een gelijk basisrecht op leven en tot bloei komen hebben en gevrijwaard dienen te blijven van vervolging en terreur, ongeacht hun afkomst. Ter voorkoming van de introductie van nieuwe exoten moet de handel in en het bezit van niet-inheemse planten en dieren worden verboden.

Een vrijbrief om exoten af te slachten
Op grond van de Exotenverordening heeft het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland op 12 september 2019 een opdracht verleend aan de Faunabeheereenheid (FBE) Gelderland om diverse uitheemse soorten te doden. Op 15 oktober 2024 is de opdracht aangevuld met meerdere soorten, waaronder de halsbandparkiet.

De halsbandparkiet is niet opgenomen in de Unielijst en niet door de minister aangewezen als invasieve exoot die in het belang van de bescherming van de wilde fauna moet worden bestreden. Dit betekent dat Nederland noch de provincies op grond van de Exotenverordening hoeven op te treden tegen de halsbandparkiet.
Dat houdt ook in dat de omvang van populaties van de halsbandparkiet alleen kan worden beperkt als die beperking nodig is.

Schade & concurrentie?
Volgens het college is de bestrijding van de halsbandparkiet in Gelderland nodig om belangrijke schade aan gewassen te voorkomen en ter bescherming van inheemse fauna.

In de aanvraag om de opdracht aan te vullen stelt de FBE dat te verwachten is dat de halsbandparkiet schade gaat veroorzaken in fruitteelt. Volgens Fauna4Life en Animal Rights is met enkel de “verwachting” van de jagersclub geen noodzaak aangetoond om ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen de opdracht te verlenen de halsbandparkiet te doden. Bovendien is de “verwachting” nergens op gebaseerd.

Zo beschrijft de Stichting Ornithologisch Veldonderzoek Nederland (SOVON) ² in een risico-analyse dat een schademelding voor halsbandparkieten tot dan toe nog nooit gedaan is en het waarschijnlijk lijkt dat landbouwschade momenteel een incidenteel karakter heeft.
Indien dit dermate veranderd is dat ingrijpen door de provincie noodzakelijk wordt geacht, dient het college cijfermatig te onderbouwen dat sprake is van belangrijke schade en waarom ingrijpen in de gehele provincie (en niet per schadelocatie) nodig (alsmede effectief en doeltreffend) is. Dat is niet gebeurd.

Ook het Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) ³ adviseert dat nader onderzoek nodig is, met name met het oog op het voorkomen van land- en tuinbouwschade. Zo zou afschot bij grote aantallen papegaaiachtigen niet werken en ongewenst zijn, met name in stedelijke omgeving. Nader onderzoek is, zover de stichtingen uit het dossier opmaken, niet uitgevoerd.

In de aanvraag om de opdracht aan te vullen stelt de FBE dat de halsbandparkiet een negatief effect heeft op de inheemse diersoorten zoals de boomklever. Volgens de stichtingen is een dergelijk negatief effect niet aangetoond. Zo schrijft de Vogelbescherming ⁴ dat concurrentie met kauwtjes, spechten en uilen om beschikbare broedholten slechts in geringe mate lijkt te spelen en er landelijk gezien op het niveau van de populatie geen sprake is van concurrentie met de boomklever. Volgens Sovon biedt de literatuur enkel anekdotische informatie omtrent mogelijke voedselconcurrentie van halsbandparkieten met inheemse soorten en ontbreekt systematisch of experimenteel onderzoek.

Conclusie
De stichtingen achten het besluit om de opdracht ter bestrijding van invasieve exoten aan te vullen met de halsbandparkiet onrechtmatig, doordat niet is aangetoond dat het doden van halsbandparkieten nodig is om belangrijke schade te voorkomen of fauna te beschermen. Daarom vragen de stichtingen de rechtbank Gelderland om het beroep gegrond te verklaren en het besluit, voor zover dat ziet op de halsbandparkiet, te vernietigen.